Page 17 - 01-02-62

ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter

แหล่งที่มาของฝุ่นละออง

แหล่งที่มาของฝุ่นละอองในบรรยากาศ โดยทั่วไปจะแบ่งเป็น ๒ ประเภทใหญ่ ๆ คือ
๑. ฝุ่นละอองที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ (Natural Particle) เกิดจากกระแสลมที่พัดผ่านตามธรรมชาติ ท�าให้เกิดฝุ่น เช่น ดิน

ทราย ละอองน�้า เขม่าควันจากไฟป่า ฝุ่นเกลือจากทะเล
๒. ฝุ่นละอองที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ (Man-made Particle)
๒.๑ การคมนาคมขนส่ง รถบรรทุกหิน ดิน ทราย ซีเมนต์หรือวัตถุที่ท�าให้เกิดฝุ่น หรือดินโคลนที่ติดอยู่ที่ล้อรถ

ขณะแล่นจะมีฝุ่นตกอยู่บนถนน แล้วกระจายตัวอยู่ในอากาศ ไอเสียจากรถยนต์ เครื่องยนต์ดีเซลปล่อยเขม่า ฝุ่น ควันด�า
ออกมา ถนนที่สกปรก มีดินทรายตกค้างอยู่มาก หรือมีกองวัสดุข้างถนนเมื่อรถแล่นจะท�าให้เกิดฝุ่นปลิวอยู่ในอากาศ การ

ก่อสร้างถนนใหม่ หรือการปรับปรุงผิวจราจร ท�าให้เกิดฝุ่นมาก ฝุ่นที่เกิดจากยางรถยนต์ และผ้าเบรค
๒.๒ การก่อสร้างหลายชนิด มักมีการเปิดหน้าดินก่อนการก่อสร้าง ซึ่งท�าให้เกิดฝุ่นได้ง่าย เช่น อาคาร สิ่งก่อสร้าง
การปรับปรุงสาธารณูปโภค การก่อสร้างอาคารสูง ท�าให้ฝุ่นปูนซีเมนต์ถูกลมพัดออกมาจากอาคาร การรื้อถอน ท�าลาย

อาคารหรือสิ่งก่อสร้าง
๒.๓ โรงงานอุตสาหกรรม การเผาไหม้เชื้อเพลิง เช่น น�้ามันเตา ถ่านหิน ฟืน แกลบ เพื่อน�าพลังงานไปใช้ในการผลิต

กระบวนการผลิตที่มีฝุ่นออกมา เช่น การปั่นฝ้าย การเจียรโลหะ การเคลื่อนย้ายวัตถุดิบ

วิธีป้องกันและหลีกเลี่ยงมลพิษทางอากาศ
๑. หลีกเลี่ยงการเดินทางในถนนที่มีการจราจรคับคั่ง เพราะระดับความเข้มข้นของมลพิษมักพบอยู่โดยรอบพื้นที่เหล่านี้

๒. ใช้ถนนที่ไม่ใช่เส้นหลัก เพราะมีรถสัญจรน้อยกว่าจึงท�าให้มีมลพิษน้อยกว่า
๓. หลีกเลี่ยงแหล่งกระจุกตัวของอากาศเป็นพิษ ซึ่งหมายถึงบริเวณที่รถจอดนิ่งโดยที่ติดเครื่องยนต์ไว้ โดยเฉพาะบริเวณ
รถติด หรือจุดที่รถจอดติดไฟแดง ส่งผลให้บริเวณนี้มีมลพิษทางอากาศหนาแน่น ดังนั้นหากต้องรอข้ามถนนในแถบนี้

จึงควรกดสัญญาณไฟคนข้าม แล้วถอยให้ห่างจากถนนจนกว่าสัญญาณไฟให้ข้ามถนนจะปรากฏขึ้น
๔. เมื่อเดินขึ้นเขา ให้เลือกเดินฝั่งที่รถวิ่งลงเขา เพื่อหลีกเลี่ยงการรับควันจากท่อไอเสียในปริมาณมาก

๕. หน้ากากอนามัยมีหลายชนิด ที่ใช้กันบ่อยมี ๓ แบบ คือ
๕.๑ หน้ากากอนามัยชนิด N95 ซึ่งท�าด้วยเส้นใยละเอียดขนาดเล็ก สามารถป้องกันฝุ่นละอองและเชื้อโรคที่มี
ขนาดเล็กถึง ๐.๓ ไมครอน แต่ต้องใส่ให้ถูกวิธีจึงจะป้องกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

๕.๒ หน้ากากอนามัยแบบผ้าฝ้ายมีลักษณะคล้ายเยื่อกระดาษบางๆ ปกติใช้ป้องกันการกระจายของน�้ามูก น�้าลาย
จากการไอจาม ใช้ป้องกันฝุ่นละอองที่มีขนาดใหญ่กว่า ๓ ไมครอนขึ้นไป แต่เนื่องจากฝุ่นละอองที่พบในเวลานี้มีขนาด

เล็กกว่า ๒.๕ ไมครอน หน้ากากชนิดนี้จึงไม่สามารถป้องกันได้
๕.๓ หน้ากากอนามัยแบบเยื่อกระดาษ ๓ ชั้น ใช้ป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคจากการไอหรือจาม สามารถ
กรองได้เฉพาะเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา แต่ไม่สามารถกรองเชื้อไวรัสซึ่งมีอนุภาคเล็กระดับไมครอนได้ ดังนั้น จึงไม่สามารถ

กรอง PM2.5 ได้

เอกสารอ้างอิง
๑. กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
๒. Soltani, N., Keshavarzi, B., Moore, F., Tavakol, T., Lahijanzadeh, A. R., Jaafarzadeh, N., & Kermani, M. (2015). Ecological and
human health hazards of heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in road dust of Isfahan metropolis, Iran. Science of
the Total Environment, 505, 712-723.

ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๑ เล่มที่ ๒ เดือน กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๖๒ หน้า ๑๕