Page 10 - 01-06-62

ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter

ข้อควรรู้และข้อควรปฏิบัติ

ก่อนได้รับการระงับความรู้สึกเพื่อการผ่าตัด

โดย...กลุ่มงานวิสัญญีกรรม รพ.สมเด็จพระปิ่นเกล้า พร.

การผ่าตัดสามารถส่งผลให้เกิดการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อในร่างกาย ส่งผลให้เกิดการตอบสนอง ซึ่งกระทบต่อการท�างาน
ของสมอง หัวใจ ปอด และการไหลเวียนโลหิต จึงจ�าเป็นต้องท�าภายใต้การระงับความรู้สึก เพื่อลดการตอบสนองดังกล่าว โดยการ
ระงับความรู้สึกจะด�าเนินการโดยบุคลากรทางวิสัญญีวิทยา ซึ่งประกอบด้วย วิสัญญีแพทย์ และวิสัญญีพยาบาล ซึ่งมีหน้าที่ให้การ

ระงับความรู้สึก และดูแลผู้ป่วยที่มาเข้ารับการผ่าตัดให้เกิดความปลอดภัยสูงที่สุด
ส�าหรับรูปแบบของการระงับความรู้สึก สามารถท�าได้หลายวิธี ตามเกณฑ์มาตรฐานการระงับความรู้สึกของราชวิทยาลัย

วิสัญญีแพทย์แห่งประเทศไทย ประกอบด้วย
- การระงับความรู้สึกทั่วร่างกาย (General anesthesia) เป็นการท�าให้ผู้ป่วยหมดความรู้สึกตัว ปราศจากความเจ็บปวด
และไม่สามารถจ�าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในระหว่างการผ่าตัด โดยการใช้ยาระงับความรู้สึกทั้งชนิดสูดดมและชนิดฉีดเข้าเส้นเลือดด�า

- การระงับความรู้สึกเฉพาะส่วน (Regional anesthesia) เป็นการท�าให้ผู้ป่วยหมดความรู้สึกเฉพาะส่วนของร่างกาย
ที่จะท�าการผ่าตัดหรือท�าหัตถการ โดยใช้ยาชาเฉพาะที่

- การฉีดยาชาเข้าช่องน�้าไขสันหลัง (Spinal block) หรือช่องเหนือดูรา (Epidural block)
- การฉีดยาชารอบเส้นประสาทหรือกลุ่มเส้นประสาท (Peripheral nerve block)
- การเฝ้าระวังโดยบุคลากรทางวิสัญญีวิทยา (Monitored anesthetic care) เป็นการเฝ้าระวังสัญญาณชีพของผู้ป่วย

ในขณะท�าการผ่าตัด โดยอาจท�าร่วมกับการฉีดยาชาเฉพาะที่โดยศัลยแพทย์ หรือการให้ยาคลายกังวลและยาระงับปวดทางเส้นเลือดด�า
โดยการเลือกรูปแบบของการระงับความรู้สึก จะขึ้นกับความเหมาะสมต่อชนิดการผ่าตัด ระยะเวลาที่ใช้ในการผ่าตัด และสภาวะ

ร่างกายของผู้ป่วย

การดูแลผู้ป่วยของบุคลากรทางวิสัญญีวิทยา สามารถแบ่งออกเป็น ๓ ระยะ

๑. ระยะก่อนผ่าตัด (Preoperative period) ประกอบด้วย การประเมินและเตรียมความพร้อมของร่างกายและจิตใจผู้ป่วย
ก่อนผ่าตัด โดยศัลยแพทย์จะส่งผู้ป่วยมาเข้ารับการปรึกษากับวิสัญญีแพทย์ เพื่อซักประวัติ ตรวจร่างกาย ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ
เพิ่มเติม หรือส่งพบแพทย์เฉพาะทาง รวมถึงการให้ข้อมูลเกี่ยวกับการระงับความรู้สึก และวางแผนเลือกรูปแบบการระงับความรู้สึก

โดยผู้ป่วยควรปฏิบัติตามค�าแนะน�าของวิสัญญีแพทย์อย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการรับประทานยาเพื่อควบคุมโรคประจ�าตัว การงดยา
บางชนิด เช่น ยาต้านเกล็ดเลือดหรือยาละลายลิ่มเลือด การงดน�้างดอาหารก่อนเข้ารับการผ่าตัด การงดสูบบุหรี่และดื่มสุรา เป็นต้น

๒. ระยะการผ่าตัด (Intraoperative period) ประกอบด้วย การให้ยาระงับความรู้สึก เพื่อให้ผู้ป่วยหมดความรู้สึกหรือ
ปราศจากความเจ็บปวดตลอดระยะเวลาการผ่าตัด และการดูแลเฝ้าระวังสัญญาณชีพของผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง รวมถึงภาวะแทรกซ้อน
ต่างๆ ที่อาจเกิดในระหว่างการผ่าตัด

๓. ระยะหลังผ่าตัด (Postoperative period) ประกอบด้วย การดูแลเฝ้าระวังสัญญาณชีพ การระงับความเจ็บปวด และ
ดูแลภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดในห้องพักฟื้นจนกว่าผู้ป่วยจะอยู่ในสภาวะที่คงที่ ก่อนย้ายผู้ป่วยกลับไปยังหอผู้ป่วยหรือกลับบ้าน

และการเยี่ยมประเมินหลังผ่าตัดที่หอผู้ป่วยเพื่อดูแลภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นจากการระงับความรู้สึก

หน้า ๖ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๑ เล่มที่ ๖ เดือน มิถุนายน พ.ศ.๒๕๖๒