Page 12 - 01-07-62
P. 12
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
กลุ่มที่บูรณะในตัวฟันอย่างเดียว (intracoronal retoration) นอกจากนี้การใช้ indirect resin composite onlay ในฟันร้าว
ที่เคยมีอาการเจ็บปวด มี 6 years survival rate ได้ถึง ๙๓.๐๒% การศึกษาเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า bonded composite resin
restoration เป็นการรักษาที่มีประสิทธิภาพส�าหรับฟันร้าว
ทันตแพทย์ควรให้ข้อมูลกับผู้ป่วยถึงโอกาสที่จะเกิดความล้มเหลวและแผนการรักษาอื่นๆ ที่จะรองรับ เพราะรอยแตกอาจ
จะไปต่อ ท�าให้ฟันแยกออกจากกันได้ เมื่อฟันแตกแยกออกในลักษณะที่บูรณะไม่ได้ แยกจากกันโดยสมบูรณ์หรือแตกถึงง่ามรากฟัน
การถอนก็เป็นทางเลือกเดียวในการรักษา
การท�านายโรค
ใน case ฟันร้าวผู้ป่วยต้องได้รับข้อมูลว่าการท�านายโรคนั้นไม่แน่นอน เนื่องจากรอยแตกร้าวเหล่านี้สามารถเป็นมากขึ้น
ตามเวลา การท�านายโรคของฟันร้าวขึ้นอยู่กับการขยายตัวของรอยร้าวว่าไปถึงผิวรากฟันด้านนอกไกลหรือไม่ โดยการท�านายโรคใน
ระยะยาวจะดีกว่าถ้าไม่พบเจอรอยร้าวต่อเนื่องและรอยร้าวไม่ขยายไปถึงพื้นโพรงฟัน มีการศึกษาพบว่าอัตราการอยู่รอดของฟันร้าว
ที่ต้องรักษารากฟัน ๘๘ ซี่ หลังผ่านไป ๒ ปี คือ ๙๐% ซึ่งถือว่าสูงมาก เมื่อเราพิจารณาถึงข้อความจริงที่ว่าโดยปกติแล้วฟันร้าวจะมี
การท�านายโรคที่ไม่แน่นอนและมีโอกาสเกิดความล้มเหลวหลังการรักษาได้สูง
มีการศึกษาในปี 2006 ประเมินกลุ่มตัวอย่าง ๕๐ คน ของฟันร้าวที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเนื้อเยื่อในฟันอักเสบแบบผันกลับไม่
ได้ (irreversible pulpitis) และได้รับการรักษารากฟันแล้ว พบว่าอยู่รอดได้ ๒ ปี ทั้งหมด ๘๕.๕% ในการศึกษานี้พบสิ่งที่มีผลต่อ
การท�านายโรค ได้แก่ รอยร้าวหลายต�าแหน่ง (multiple cracks) ต�าแหน่งของฟันซี่สุดท้ายในขากรรไกร (terminal teeth in
arch) และร่องลึกปริทันต์ก่อนอุดรากฟัน (pre-root filling pocketing)
อีกสิ่งที่ส�าคัญในการท�านายโรค คือ ร่องลึกปริทันต์ โดยฟันที่มีร่องลึกปริทันต์ลึกกว่า ๖ มิลลิเมตร มีอัตราการอยู่รอด
๗๔.๑% ซึ่งต�่ากว่าซี่ที่มีร่องลึกปริทันต์น้อยกว่า ๖ มิลลิเมตร ที่มีอัตราการอยู่รอด ๙๖.๘% อีกการศึกษาหนึ่งพบว่า ฟันร้าวที่มีร่อง
ลึกปริทันต์มากกว่า ๔ มิลลิเมตร มีการท�านายโรคที่แย่กว่ากลุ่มที่มีร่องลึกปริทันต์น้อยกว่า ๔ มิลลิเมตร และสัดส่วนจ�านวนของฟัน
ที่ต้องการการรักษารากฟัน ก็เพิ่มขึ้นตามความลึกของร่องลึกปริทันต์
การศึกษา 5 years follow-up ซึ่งศึกษาฟัน ๗๗ ซี่ การขยายขนาดของรอยร้าวบนพื้นโพรงฟัน เป็นปัจจัยที่จะช่วยชี้น�าว่า
เมื่อใดควรเก็บรักษาฟันร้าวไว้ ในการศึกษานี้ ๙๒.๕% ของฟันที่มีรอยร้าวอยู่เฉพาะในตัวฟัน อยู่รอดได้เป็นระยะเวลา ๕ ปี แต่ฟันที่มี
รอยแตกลงไปยังรากฟัน (radicular extension) จะอยู่ได้ ๘๑.๘% ปัจจัยในการตัดสินใจหรือวางแผนรักษาฟันร้าว ควรจะค�านึง
ถึงการท�านายโรค ความส�าคัญของฟันซี่นั้นๆ และความซับซ้อนของแผนการรักษา ดังนั้นการประเมินสภาพของอวัยวะปริทันต์ที่
เกี่ยวข้องกับรอยร้าวและฟันซี่ที่มีรอยร้าวเป็นสิ่งส�าคัญ ในแง่ของการท�านายความอยู่รอดของฟันซี่นั้นๆ
สรุป
ฟันร้าวเป็นภาวะที่พบได้เป็นปกติในคลินิกทันตกรรม ความเสี่ยงในการเกิดฟันร้าว ได้แก่ สาเหตุตามธรรมชาติ เช่น
ลักษณะทางกายวิภาคของฟัน ลักษณะการบดเคี้ยว และสาเหตุจากการกระท�าของทันตแพทย์ เช่น การเตรียมเนื้อโพรงฟัน การ
วินิจฉัยฟันร้าวเป็นสิ่งซับซ้อน อาการมีได้หลากหลาย ซึ่งจะพบได้ตั้งแต่ผู้ป่วยไม่มีอาการใดๆ เสียวเวลากัด จนถึงมีอาการเจ็บปวด
รุนแรง ถ้ามีอาการของโพรงประสาทฟันร่วมด้วย ก็ต้องมีการรักษารากฟัน การตรวจวินิจฉัยความซับซ้อนการวินิจฉัยฟันร้าวนั้นมีมาก
เนื่องด้วยข้อจ�ากัดในการมองเห็นด้วยตาเปล่า โดยการรักษาและการรักษา ซึ่งอาจจะเป็นได้ตั้งแต่ไม่ต้องท�าการรักษาใดๆ บูรณะฟันโดย
อุดฟันด้วยวัสดุสีเหมือนฟัน ใส่แถบรัดฟันชั่วคราว บูรณะฟันด้วยครอบฟัน รักษารากฟัน หรือแม้แต่การถอนฟัน
ในการปฏิบัติงานฐานะทันตแพทย์ในโรงพยาบาล พบว่า ในกลุ่มข้าราชการทหารเรือพบการเกิดฟันร้าวได้บ่อย
เนื่องจากเป็นกลุ่มอาชีพที่มีความเครียดสูง สามารถมีการศึกษาวิจัยเพื่อเพิ่มความรู้ความเข้าใจ และเป็นประโยชน์ต่อกลุ่ม
ข้าราชการทหารเรือในอนาคต นอกจากการให้การรักษาฟันร้าวตามอาการที่เกิดขึ้นมาแล้ว ทันตแพทย์ควรจะตระหนักถึงมาตรการ
ในการป้องกันการเกิดฟันร้าว เพื่อลดอุบัติการณ์การเกิดฟันร้าวได้ต่อไป
*** เอกสารอ้างอิง ดูในฉบับ pdf file ใน
www.nmd.go.th/website/index.php/ข่าวสาร/ข่าวสารแพทย์นาวี ***
QR code
หน้า ๗ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๑ เล่มที่ ๗ เดือน กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖๒
