Page 17 - ข่าวสารฯ ฉบับ 6301 ม.ค.๖๓
P. 17
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
โรคที่มากับฤดูหนาว
ตอน โรคปอดอักเสบ
โดย... น.ต.หญิง เบญจภัค สางห้วยไพร นักวิชาการสาธารณสุข กองเวชกรรมป้องกัน พร.
สถานการณ์ประเทศไทย (กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ๒๕๖๒) มีรายงานข้อมูลโรคติดต่อส�าคัญ
พบบ่อยในฤดูหนาว
ปอดอักเสบ ข้อมูลของกรมควบคุมโรค ตั้งแต่วันที่ ๑ ม.ค. - ๑๘ พ.ย.๖๒ พบผู้ป่วย ๒๑๙,๔๐๐ ราย
พบผู้เสียชีวิต ๑๔๒ ราย ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเพศชาย กลุ่มอายุที่พบมากที่สุด คือ มากกว่า ๖๕ ปี จังหวัดที่มีอัตราป่วยสูงสุด
๕ อันดับแรก ได้แก่ อุบลราชธานี ขอนแก่น เชียงราย น่าน และมหาสารคาม โรคปอดอักเสบเกิดได้จาก ๒ สาเหตุ ได้แก่
๑. ปอดอักเสบจากการติดเชื้อ หรือ Pneumonia เป็นชนิดของปอดอักเสบที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเชื้อ
โรคที่เข้าสู่ปอดและท�าให้เกิดการอักเสบของถุงลมปอดและเนื้อเยื่อโดยรอบ ได้แก่ เชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย และเชื้อรา ซึ่งเชื้อที่
พบจะแตกต่างกันในแต่ละกลุ่มอายุ และสภาพแวดล้อมที่เกิดโรค เช่น ได้รับเชื้อจากที่ชุมชนทั่วไป หรือจากภายในโรงพยาบาล
เชื้อแบคทีเรียที่พบมักได้แก่ เชื้อ Streptococcus pneumoniae, เชื้อ Haemophilus influenzae type b, เชื้อ Chlamydia
pneumoniae, เชื้อ Legionella spp. และเชื้อ Mycoplasma pneumoniae ส่วนเชื้อไวรัส ได้แก่ เชื้อ Respiratory Syncytial
Virus (RSV), เชื้อ Influenza หรือเชื้อไข้หวัดใหญ่ และเชื้อราจากมูลนกหรือซากพืชซากสัตว์
๒. ปอดอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เช่น เกิดจากการหายใจเอาสารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง
ต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ฝุ่น ควัน สารเคมีที่ระเหยได้ นอกจากนี้ การใช้ยาปฏิชีวนะ ยาเคมีบ�าบัด และยาส�าหรับควบคุม
การเต้นของหัวใจบางชนิดก็อาจท�าให้เกิดภาวะปอดอักเสบได้
ในฉบับนี้จะขอกล่าวถึงโรคปอดอักเสบจากการติดเชื้อ เนื่องจากสถิติพบผู้เสียชีวิตด้วยโรคปอดอักเสบถึง ๑๔๒ ราย
โรคปอดอักเสบ หรือโรคนิวโมเนีย (Pneumonia) เป็นโรคติดเชื้อในต�าแหน่งของหลอดลมฝอยลุกลามจนถึงถุงลมปอด ส่วนใหญ่
เกินกว่าครึ่งเกิดจากเชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรีย นอกจากนี้ยังเกิดจากการติดเชื้อโรคชนิดอื่นได้ เช่น พยาธิและเชื้อรา ขึ้นอยู่กับ
ระดับภูมิคุ้มกันของผู้ป่วย เมื่อปอดติดเชื้อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะส่งเม็ดเลือดขาวมาที่เซลล์ปอด และเกิดปฏิกิริยาการ
อักเสบจากการท�าลายเชื้อโรค เกิดหนองหรือของเหลวท่วมขังอยู่ภายในถุงลมปอด รวมทั้งท�าให้เซลล์ปอดบวมใหญ่ขึ้น เป็นที่มา
ของค�าว่า “ปอดบวม” นั่นเอง ซึ่งจะท�าให้เกิดอาการไข้ ไอ หายใจล�าบาก และหอบเหนื่อยตามมา อาการความรุนแรงจะ
แตกต่างกันไปตามกลุ่มอายุ โรคร่วม ระดับภูมิคุ้มกันของตัวผู้ป่วยและชนิดของเชื้อก่อโรคและเนื่องจากโรคปอดอักเสบติดเชื้อ
ยังเป็นสาเหตุการตายอันดับต้นในกลุ่มโรคติดเชื้อ การวินิจฉัยอย่างทันท่วงที การรักษาที่ถูกต้องตามมาตรฐานรวมถึงการป้องกัน
ในกลุ่มเสี่ยงจึงมีความส�าคัญอย่างมาก
ระยะฟักตัวของโรค ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อและระดับภูมิคุ้มกันของผู้ป่วย อาจสั้นเพียง ๑ - ๓ วัน หรือนาน ๑ - ๔
สัปดาห์
ลักษณะการติดเชื้อ มีหลายทางดังนี้
๑. การส�าลักเชื้อที่สะสมอยู่บริเวณทางเดินหายใจส่วนบนลงไปสู่เนื้อปอด เช่น ส�าลักน�้าลาย อาหาร หรือสารคัดหลั่ง
ในทางเดินอาหาร หากในระยะนี้ผู้ป่วยมีร่างกายอ่อนแอ มีการติดเชื้อของทางเดินหายใจส่วนบนหรือมีโรคเรื้อรังร่วมด้วย ก็จะ
ท�าให้เกิดปอดอักเสบได้
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๒ เล่มที่ ๑ เดือน มกราคม พ.ศ.๒๕๖๓ หน้า ๗
