Page 15 - ข่าวสารฯ ฉบับ 6302 ก.พ.๖๓

ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter

ดัชนีคุณภาพอากาศของประเทศไทยแบ่งเป็น ๕ ระดับ คือ ตั้งแต่ ๐ ถึง ๒๐๑ ขึ้นไป ซึ่งแต่ละระดับจะใช้สีเป็นสัญญลักษณ์
เปรียบเทียบระดับของผลกระทบต่อสุขภาพอนามัย โดยดัชนีคุณภาพอากาศ ๑๐๐ จะมีค่าเทียบเท่ามาตรฐานคุณภาพอากาศ

ในบรรยากาศโดยทั่วไป หากดัชนีคุณภาพอากาศมีค่าสูงเกินกว่า ๑๐๐ แสดงว่าค่าความเข้มข้นของมลพิษทางอากาศมีค่า
เกินมาตรฐานและคุณภาพอากาศในวันนั้นจะเริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน

ตารางแสดงเกณฑ์ของดัชนีคุณภาพอากาศส�าหรับประเทศไทย
AQI ความหมาย สีที่ใช้ ค�าอธิบาย

๐ - ๒๕ คุณภาพอากาศดีมาก ฟ้า คุณภาพอากาศดีมาก เหมาะส�าหรับกิจกรรมกลางแจ้งและการท่องเที่ยว

๒๖ - ๕๐ คุณภาพอากาศดี เขียว คุณภาพอากาศดี สามารถท�ากิจกรรมกลางแจ้งและการท่องเที่ยวได้ตามปกติ
๕๑ - ๑๐๐ ปานกลาง เหลือง ประชาชนทั่วไป : สามารถท�ากิจกรรมกลางแจ้งได้ตามปกติ
ผู้ที่ต้องดูแลสุขภาพเป็นพิเศษ : หากมีอาการเบื้องต้น เช่น ไอ หายใจล�าบาก
ระคายเคืองตา ควรลดระยะเวลาการท�ากิจกรรมกลางแจ้ง

๑๐๑ - ๒๐๐ เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ ส้ม ประชาชนทั่วไป : ควรเฝ้าระวังสุขภาพ ถ้ามีอาการเบื้องต้น เช่น ไอ หายใจล�าบาก
ระคายเคืองตา ควรลดระยะเวลาการท�ากิจกรรมกลางแจ้ง หรือใช้อุปกรณ์ป้องกัน
ตนเองหากมีความจ�าเป็น
ผู้ที่ต้องดูแลสุขภาพเป็นพิเศษ : ควรลดระยะเวลาการท�ากิจกรรมกลางแจ้ง หรือใช้
อุปกรณ์ป้องกันตนเองหากมีความจ�าเป็น ถ้ามีอาการทางสุขภาพ เช่น ไอ หายใจ
ล�าบาก ตาอักเสบ แน่นหน้าอก ปวดศีรษะ หัวใจเต้นไม่เป็นปกติ คลื่นไส้ อ่อนเพลีย
ควรปรึกษาแพทย์
๒๐๑ ขึ้นไป มีผลกระทบต่อสุขภาพ แดง ทุกคนควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้งหลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มีมลพิษทางอากาศสูง หรือใช้
อุปกรณ์ป้องกันตนเองหากมีความจ�าเป็น หากมีอาการทางสุขภาพควรปรึกษาแพทย์

ระดับฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 เมื่อผ่านเข้าทางเส้นประสาทการรับกลิ่นที่อยู่เหนือโพรงจมูก ตรงเข้าสู่สมองโดยตรง
ท�าให้เกิดการอักเสบในสมองขึ้น เมื่อเข้าถึงสมองของเด็กที่ก�าลังพัฒนา ฝุ่นเหล่านี้จะสร้างความเสียหายต่อเซลล์สมอง อาจส่งผล

ให้เกิดความบกพร่องในการพัฒนาทางปัญญา และความสามารถในการเรียนรู้ จะท�าให้ IQ ลดลง การพัฒนาการช้ากว่าปกติ
และท�าให้เกิดภาวะสมาธิสั้นได้มากขึ้นถึงเกือบร้อยละ ๗๐ เกิดโรคทางสมองต่างๆ ตามมามากมายร้ายแรงถึงขั้นเกิดภาวะอัมพาต

หรืออาจเสียชีวิตได้ ความรุนแรงขึ้นกับปริมาณฝุ่นที่ได้รับ ระยะเวลาที่ได้สัมผัสฝุ่น และการสะสม PM2.5 ในร่างกาย ส�าหรับสมอง
ผู้ใหญ่นั้น พบว่าท�าให้เกิดผลกระทบต่อสมองหรือโรคทางสมองต่างๆ มากขึ้น เช่น
๑. เนื้อสมองสีขาว (white matter) ของคนที่อยู่อาศัยในบริเวณที่มีค่า PM2.5 ในปริมาณมาก จะมีปริมาณน้อยกว่า

เทียบกับเนื้อสมองของคนที่อยู่ในพื้นที่ที่มีค่า PM2.5 ในระดับต�่า (งานวิจัยใช้เครื่อง MRI หรือ magnetic resonance imaging
วัดสมองของผู้หญิง ๑,๔๐๓ คน เนื้อสมองที่ลดลงพบในสมองส่วนหน้า: frontal lobe, สมองส่วนขมับ: temporal lobe และ

คอร์ปัสแคลโลซุม : corpus callosum ซึ่งเป็นกลุ่มเส้นใยประสาทที่เชื่อมสมองซีกซ้ายและขวาเข้าด้วยกัน)
๒. โรคสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ เพิ่มมากขึ้นถึง ๓ เท่า
๓. โรคหลอดเลือดสมองตีบและหลอดเลือดสมองแตก เพิ่มมากขึ้นประมาณร้อยละ ๑๕ โดยทุก ๆ 10 μg/m3

ของระดับ PM2.5 ที่เพิ่มขึ้น จะเพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองประมาณร้อยละ ๑๓
๔. โรคพาร์กินสัน เพิ่มความเสี่ยงประมาณร้อยละ ๓๐

๕. ในคนที่เป็นไมเกรนจะมีการปวดหัวที่รุนแรงขึ้นได้

References
๑. กรมควบคุมมลพิษ
๒. ศูนย์สมองและระบบประสาท โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงใหม่
๓. The association between PM2.5 exposure and neurological disorders: A systematic review and meta-analysis. Sci Total Environ
๔. Air pollution and your brain: What do you need to know right now. Primary Health Care Research & Development

ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๒ เล่มที่ ๒ เดือน กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๖๓ หน้า ๑๐