Page 14 - 7jul64
P. 14
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
ความส�าคัญของฉลากยาหรือข้อมูล
บนกล่องผลิตภัณฑ์ยาและเอกสารก�ากับยา
ต่อจากฉบับที่แล้ว โดย...น.อ.หญิง วิสิฏฐ์ศรี เพิ่มสุขจิตต์ นายทหารปฏิบัติการ ประจ�า กพ.ทร.
- วันผลิต (Manufacturing date) และวันสิ้นอายุ (Expiration date)
วันหมดอายุหรือวันสิ้นอายุของยา คือวันที่ก�าหนดอายุการใช้ยาส�าหรับยาที่ผลิต
ในแต่ละครั้ง เพื่อแสดงว่ายาดังกล่าวมีคุณภาพมาตรฐานตามข้อก�าหนดตลอดช่วง
ระยะเวลาก่อนถึงวันสิ้นอายุของยา กรณีที่ระบุเฉพาะเดือนและปีที่หมดอายุ
วันหมดอายุจะเป็นวันสุดท้ายของเดือน ยาจะมีคุณภาพที่ดีจนถึงอายุยาที่ก�าหนด
หากอยู่ภายใต้การจัดเก็บที่เหมาะสมตามที่แนะน�าโดยบริษัทผู้ผลิต แต่หากมีการ
จัดเก็บยาที่ไม่เหมาะสม ยาจะเสื่อมสภาพและมีคุณภาพลดลงต�่ากว่ามาตรฐานก�าหนด ก่อนวันหมดอายุที่ระบุไว้ ปัจจัย
ที่ส่งผลให้ยาหมดอายุ หรือเสื่อมคุณภาพ เช่น ความชื้นสูง ปริมาณอากาศที่ผ่านเข้าออกในตัวยา ความร้อน แสงแดด เป็นต้น
ดังนั้นการสังเกตลักษณะทางกายภาพของยาร่วมด้วยจัดเป็นสิ่งที่ส�าคัญไม่น้อยไปกว่ากัน เพราะหากยามีลักษณะที่เปลี่ยนไป
จากเดิมแล้ว ก็อาจอนุมานได้ว่าคุณภาพของยาน่าจะเปลี่ยนแปลง และไม่ควรใช้ยานั้นต่อไป
- สภาวะการเก็บรักษา (Storage condition) การเก็บรักษายา
ให้มีสภาพทั้งคุณสมบัติทางเคมี ทางกายภาพ ทางชีวภาพ ผลการรักษา
และความเป็นพิษ ให้อยู่ในเกณฑ์ที่ก�าหนดสามารถใช้ได้ตลอดอายุของยา
หรือที่เรียกว่า ความคงสภาพของยา (stability) สามารถน�าไปใช้รักษาโรค ยาเสื่อมคุณภาพ
มีวุ้นสีขาวลอยอยู่ เกิดจากการจัดเก็บที่ไม่ถูกต้อง
ให้กับผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด จะต้องเก็บยานั้นในสภาวะ
และภาชนะตามที่บริษัทระบุไว้
- ประเภทของยา ที่กล่องยา หรือขวดยา จะระบุว่าเป็นยาประเภทใด "ยาอันตราย" "ยาควบคุมพิเศษ"
"ยาใช้ภายนอก" หรือ "ยาใช้เฉพาะที่" แล้วแต่กรณี ด้วยอักษรสีแดงเห็นได้ชัดเจน ในกรณีเป็นยาอันตราย ยาควบคุมพิเศษ
ยาใช้ภายนอก หรือยาใช้เฉพาะที่ เป็นการแสดงข้อมูลให้ผู้ใช้ทราบว่ายาดังกล่าวมีข้อควรระวังในการใช้ยามากน้อยแค่ไหน
หรือควรใช้ยานี้ภายใต้การดูแลของแพทย์หรือเภสัชกร
“ยาควบคุมพิเศษ” เป็นยาที่อาจเกิดอันตรายได้สูง หากใช้ไม่ถูกต้อง ผู้ป่วย
ที่ต้องใช้ยานี้ต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ก่อน ในร้านขายยาจ�าหน่ายได้เฉพาะ
มีใบสั่งแพทย์เท่านั้น
"ยาอันตราย" เป็นยาที่ควรใช้ภายใต้ค�าแนะน�าของแพทย์หรือเภสัชกร
หากใช้ไม่ถูกต้องทั้งปริมาณและระยะเวลา อาจท�าให้เกิดอันตรายขึ้นได้ หมายถึง
ยาที่ใช้ส�าหรับภายนอกร่างกาย ไม่รวมถึงยาใช้เฉพาะที่
“ยาใช้เฉพาะที่” หมายถึง ยาที่ใช้ได้เฉพาะที่กับหู ตา จมูก ปาก
ทวารหนัก ช่องคลอด หรือ ท่อปัสสาวะ
นอกจากนี้ ยาบางประเภท จะระบุ "ยาสามัญประจ�าบ้าน" ด้วยตัวหนังสือสีเขียวในกรอบ
สี่เหลี่ยม หมายถึง ยาปัจจุบัน หรือยาแผนโบราณที่รัฐมนตรีประกาศให้เป็นยาสามัญประจ�าบ้าน
ยากลุ่มนี้สามารถใช้ได้เลย ไม่ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์ เป็นยาที่จ�าหน่ายได้โดยทั่วไปไม่ต้องมี
ใบอนุญาตขายยา
หน้า ๑๐ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๓ เล่มที่ ๗ เดือน กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖๔
