Page 31 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน ตุลาคม ๒๕๖๕
P. 31
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
ธรรมะ คติสอนใจ
สุขทุกวัน ด้วยธรรมะ
เรื่อง... วาจาสุภาษิต
การอยู่ร่วมกันในสังคมผ่านการสื่อสารที่เรียกว่า “การพูด” ดังนั้น ค�าพูดที่เปล่งออกไปจากปาก จึงมีความส�าคัญ
อย่างยิ่งของการอยู่ร่วมกันของมนุษย์ ดังค�าโบราณว่า “ปากเป็นเอก เลขเป็นโท หนังสือเป็นตรี ชั่วดีเป็นตรา”
พุทธศาสนากล่าวไว้ว่าการพูดที่ดีควรเป็น “วาจาสุภาษิต” เป็นมงคลที่ ๑๐ ในมงคล ๓๘ ประการ วาจาสุภาษิต คือวาจา
ที่ไพเราะอ่อนหวานไม่ร�าคาญแก่โสตประสาท ประกอบด้วยองค์ ๕ ประการ คือ
๑. ต้องเป็นค�าจริง ไม่ใช่ค�าพูดที่ปั้นแต่งขึ้น เป็นค�าพูดที่ไม่คลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง ไม่บิดเบือนจากความจริง
ไม่เสริมความ ไม่อ�าความ ต้องเป็นเรื่องจริง
๒. ต้องเป็นค�าสุภาพ เป็นค�าพูดไพเราะ ที่กลั่นออกมาจากน�้าใจที่บริสุทธิ์ ไม่เป็นค�าหยาบ ค�าด่า ค�าประชดประชัน
ค�าเสียดสี ค�าหยาบนั้นฟังก็ระคายหู ระลึกถึงก็ระคายใจ
๓. พูดแล้วก่อให้เกิดประโยชน์ เกิดผลดีทั้งแก่คนพูดและคนฟัง ถึงแม้ค�าพูดนั้นจะจริงและเป็นค�าสุภาพ แต่ถ้าพูดแล้ว
ไม่เกิดประโยชน์อะไร กลับจะท�าให้เกิดโทษ ก็ไม่ควรพูด
๔. พูดด้วยจิตเมตตา พูดด้วยความปรารถนาดี อยากให้คนฟังมีความสุข มีความเจริญยิ่งๆ ขึ้นไป ในข้อนี้
หมายถึงว่า แม้จะพูดจริง เป็นค�าสุภาพ พูดแล้วเกิดประโยชน์ แต่ถ้าจิตยังคิดโกรธมีความริษยา ก็ยังไม่สมควรพูด เพราะผู้ฟัง
อาจรับไม่ได้ ถ้อยค�าที่กล่าวด้วยจิตขุ่นมัว แม้เพียงประโยคเดียวอาจก่อให้เกิดความเสียหายร้ายแรงอย่างไม่อาจประมาณได้
๕. พูดถูกกาลเทศะ พูดถูกกาละ (เวลา) คือรู้ว่าเวลาไหนควรพูด เวลาไหนยังไม่ควรพูด ควรพูดนานเท่าไร
ต้องคาดผลที่จะเกิดขึ้นไว้ด้วยพูดถูกสถานที่ (เทศะ) คือรู้ว่าในสถานที่เช่นไร เหตุการณ์แวดล้อมเช่นไรจึงสมควรที่จะพูด
หากพูดออกไปแล้วจะมีผลดีหรือผลเสียอย่างไร เพราะแม้ใช้ค�าพูดที่ดี เป็นค�าจริง เป็นค�าสุภาพ เป็นค�าพูดที่มีประโยชน์
และพูดด้วยจิตที่เมตตา แต่ถ้าพูดผิดจังหวะ ไม่ถูกกาลเทศะ ผู้ฟังยังไม่พร้อมที่จะรับฟัง ย่อมก่อให้เกิดผลเสีย กลายเป็น
การประจานหรือจับผิดกันได้
ดังนั้น การพูดจึงเปรียบเสมือนดาบสองคม สามารถสร้างคุณและโทษให้แก่เจ้าของค�าพูดได้เสมอ ดังค�าพูดที่ว่า
“อยู่คนเดียวจงระวังยั้งความคิด อยู่ร่วมมิตรจงระวังยั้งค�าขาน” เพราะก่อนที่เราจะพูด เราเป็นนายของค�าพูด เมื่อพูด
ออกไปแล้ว ค�าพูดจะเป็นนายของเรา จึงควรระวังการพูดไว้ให้มาก และพึงน�าหลักวาจาสุภาษิตดังกล่าวมาเป็นหลักในการ
พูดทุกครั้ง เพราะวาจาสุภาษิตจะน�ามาซึ่งประโยชน์สุขแก่ชีวิตได้อย่างแน่นอน
คิดดี พูดดี ท�ำดี
จัดท�าโดย กองอนุศาสนาจารย์ ยศ.ทร.
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๔ เล่มที่ ๑๐ เดือน ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๕ หน้า ๑๖
