Page 19 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน กรกฎาคม ๒๕๖๕

ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter

การให้บริการทันตกรรมในหน่วยเรือ

โดย...ศูนย์ทันตกรรม กรมแพทย์ทหารเรือ

การใหบริการทันตกรรมในหนวยเรือ เป็นบริการทางทันตกรรมที่จัดขึ้นเพื่อให้การบ�าบัดและรักษาทางทันตกรรม
แก่ทหารบนเรือรบหลวงที่ออกปฏิบัติราชการทางทะเล ส่วนใหญ่เป็นการให้บริการฉุกเฉินมีวัตถุประสงค์คือให้การรักษาเพื่อบรรเทา

อาการเจ็บปวดทรมานและลดอาการแทรกซ้อนที่ไม่ต้องการการรักษาที่ยุ่งยากในภายหลังเพื่อป้องกันการสูญเสียฟันของก�าลังพล
รวมทั้งลดอัตราการส่งกลับทางทหารของก�าลังพลมากเกินความจ�าเป็น

เนื่องจากก�าลังพลด้านทันตกรรมในกองทัพเรือซึ่งประกอบด้วยทันตแพทย์และพยาบาลด้านทันตกรรม มีจ�านวนจ�ากัด
ไม่สามารถกระจายการให้บริการได้ครอบคลุมหน่วยทุกระดับ ประกอบกับเครื่องมือที่ใช้ยากต่อการขนย้ายท�าให้การบริการทันตกรรม

เบื้องต้นในหน่วยเรือต้องเป็นหน้าที่ของแพทย์ทหารหรือพยาบาลประจ�าหน่วยเรือ ที่จะให้การวินิจฉัยและรักษาภาวะฉุกเฉิน
ในช่องปากซึ่งเป็นการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าตามอาการ ก่อนส่งต่อผู้ปวยไปหน่วยทันตกรรมเพื่อรับการรักษาเฉพาะต่อไป

ด้วยเหตุผลดังกล่าวบุคลากรสายแพทย์ที่ปฏิบัติงานในหน่วยเรือจึงควรมีขีดความสามารถให้การปฐมพยาบาลผู้ปวย
ทันตกรรมได้อย่างถูกวิธี เนื่องจากพบว่าหลังให้การปฐมพยาบาลที่ถูกวิธีแล้ว มีผู้ปวยทันตกรรมน้อยรายที่ต้องการการส่งกลับในทันที

ผู้ปวยสามารถรอจนกระทั่งถึงรอบเวลาพักของก�าลังพลและเป็นความรับผิดชอบของแพทย์ทหารต้องส่งต่อผู้ปวยไปยังหน่วย
ทันตกรรม เพื่อการรักษาเฉพาะทางทันตกรรม (Definitive treatment ) เช่น การอุดฟัน การรักษารากฟัน การขูดหินปูน เป็นต้น

บทความทันตกรรมนี้เป็นข้อมูลเชิงวิชาการส�าหรับแพทย์ทหารหรือพยาบาลในเรือส�าหรับใช้เป็นแนวทางการวินิจฉัยและรักษา
ทหารที่มีภาวะฉุกเฉินทางทันตกรรมในขณะปฏิบัติราชการเรือหรือรับราชการในหน่วยที่ไม่มีทันตแพทย์หรือบุคลากรทาง

ทันตกรรมปฏิบัติหน้าที่ประจ�าอยู่
การใหการวินิจฉัยและการรักษาปญหาฉุกเฉินในชองปากโดย พยาบาลทหาร

ปัญหาหรืออาการของโรคในช่องปากหลายอย่างสามารถเกิดขึ้นได้ในก�าลังพลที่ก�าลังปฏิบัติหน้าที่ในเรือ เนื่องจากในขณะ
ปฏิบัติราชการร่างกายมีภาวะเครียด ต้องอดนอน ขาดอาหาร การดูแลสุขภาพอนามัยส่วนบุคคลถูกจ�ากัดลง ขาดน�้าสะอาด

ในการอุปโภคและบริโภค รวมทั้งก�าลังพลบางนายเคยมีโรคในช่องปากแบบเรื้อรังอยู่ก่อนแล้ว เมื่อมาพบกับภาวะดังกล่าวข้างต้นก็
สามารถแสดงอาการของโรคในช่องปากแบบเฉียบพลันขึ้นได้ เช่น โรคเหงือกอักเสบ (Gingivitis) โรคปริทันต์ (Periodontitis)

แผลร้อนใน (Apthous ulcer) เหงือกอักเสบเนื้อตาย (Acute necrotizing ulcerative gingivitis, ANUG) เริมในช่องปาก (Recur-
rent herpes simplex) และฟันผุ เป็นต้น

นอกจากโรคในช่องปากดังกล่าวแล้ว การบาดเจ็บของช่องปาก (Traumatic injuries) ที่เกิดขึ้นจากการสู้รบ การบาดเจ็บ
จากการฝึก อุบัติเหตุต่างๆ รวมทั้งพฤติกรรมการใช้ฟันผิดประเภท นับเป็นปัญหาส�าคัญอีกอย่างหนึ่งเพราะการรักษาผู้ปวยจาก

การบาดเจ็บของช่องปากมักท�าได้ล�าบากเนื่องจากมีอาการบวมของเนื้อเยื่อและมีเลือดออกมากร่วมด้วยเสมอ ถ้าบุคลากรไม่มีความรู้
และขาดวัสดุอุปกรณ์ที่จะช่วยผู้ปวย จะท�าให้การรักษายุ่งยากมากขึ้น

ปัญหาการเจ็บปวยทางทันตกรรมของทหารไทยที่ปฏิบัติการบนเรือยังไม่มีการรวบรวมเป็นรายงานอย่างเป็นรูปธรรม แต่
จากการรวบรวมรายงานของห้องฉุกเฉินที่พยาบาลกองพันของกองทัพสหรัฐอเมริกา เหตุฉุกเฉินที่ก�าลังพลมาพบแพทย์บ่อยที่สุด

คือกลุ่มอาการเจ็บปวดบริเวณใบหน้าและช่องปาก(Orofacial pain) และอาการที่พบมากที่สุดคือปวดฟัน

ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๔ เล่มที่ ๗ เดือน กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖๕ หนา ๑๓