Page 20 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน กรกฎาคม ๒๕๖๕

ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter

อาการปวดฟัน อาการปวดฟันเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ แพทย์หรือพยาบาลทหารควรทราบสาเหตุต่างๆ เหล่านั้น

เพื่อใช้ในการตรวจวินิจฉัยและรักษาอาการปวดฟันในผู้ปวยได้ สาเหตุส�าคัญที่พบบ่อย ๔ ประการคือ
๑. ปวดฟันเนื่องจากฟันผุ (Dental caries)

๒. ปวดฟันเนื่องจากเหงือกและอวัยวะรอบฟันอักเสบ (Periodontitis
๓. ปวดฟันเนื่องจากไซนัสอักเสบบริเวณโหนกแก้ม (Maxillary sinusitis)

๔. ปวดฟันเนื่องจากเหงือกที่คลุมฟันที่ก�าลังขึ้นอักเสบ (Pericoronitis)
การใหการวินิจฉัยแยกโรคจากการปวดฟน มีขอสังเกตที่ส�าคัญตองพิจารณาตามเหตุที่กลาวแลวดังนี้

ปวดฟนเนื่องจากฟนผุ (Dental caries) อาการที่พบคือปวดเฉพาะที่หรือมีการปวดร้าวไปที่อื่น มีลักษณะปวดจี๊ดๆ
และปวดตุบๆ ได้ ปวดเป็นช่วงๆ ในตอนแรกและเมื่อการผุลุกลามมากจะปวดต่อเนื่อง อาการปวดจะรุนแรงขึ้นเมื่อร่างกาย

อ่อนเพลีย ซึ่งมักปวดในตอนเย็น ปวดเมื่อเอนลงนอน ปวดเมื่อรับประทานอาหารร้อนหรือเย็น ของหวาน และอาหารรสเผ็ด
ถ้าตรวจดูในปาก ฟันซี่ที่ปวดมักมีรูผุหรือมีรอยอุดขนาดใหญ่

ปวดฟนเนื่องจากเหงือกและอวัยวะรอบฟนอักเสบ (Periodontitis) อาการที่พบคือปวดเฉพาะฟันซี่นั้นมีลักษณะปวด
ตื้อๆ อาการปวดจะมีต่อเนื่อง ความรุนแรงของอาการปวดไม่ขึ้นกับเวลาและท่าทางของผู้ปวย ปวดมากหรือน้อยไม่ขึ้นกับชนิด

ของอาหารที่รับประทาน ตรวจในช่องปากฟันที่ปวดอาจไม่มีรูผุหรือรอยอุดใดๆ
ปวดฟนเนื่องจากไซนัสอักเสบบริเวณโหนกแกม (Maxillary sinusitis) อาการที่พบคือปวดเฉพาะฟันกรามบน ปวดหลายซี่

มักปวดเมื่อผู้ปวยกัดฟัน ปวดเพิ่มขึ้นเมื่อก้มตัวลงอย่างเร็ว ความรุนแรงของอาการปวดไม่ขึ้นกับชนิดอาหารที่รับประทาน ตรวจใน
ช่องปากฟันซี่ที่ปวดไม่พบมีรูผุหรือรอยอุดใดๆ ผู้ปวยอาจมีประวัติการติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนต้นหรือมีประวัติไซนัสอักเสบ

เรื้อรังมาก่อน
เหงือกคลุมฟนที่ก�าลังขึ้นอักเสบ (Preicoronitis) อาการที่พบคือปวด อักเสบ บวมบริเวณเหงือกปกคลุมฟันที่ก�าลังขึ้น

พบบ่อยในฟันกรามล่างซี่ที่สาม ซึ่งมักเป็นฟันคุด ในบางรายอ้าปากไม่ขึ้นและปวดเมื่ออ้าปาก ต่อมน�้าเหลืองบริเวณคอข้างที่เป็น
โตและกดเจ็บ ตรวจในช่องปากพบฟันขึ้นเป็นบางส่วนถ้าใช้นิ้วกดเหงือกบริเวณที่บวมอาจมีหนองไหลออกมาตรงร่องรอบๆ ฟัน

สรุปการใหยารักษาบ�าบัดเบื้องตน

๑. กรณีที่ปวดฟัน แต่ไม่รุนแรง ให้เริ่มจ่ายยาดังนี้
- Paracetamol 500 mg ๒ เม็ด ทุก ๔ ชม. หลังอาหารหรือตอนที่ปวด

กรณีมีปวดบวมกลืนน�้าลายเจ็บคอมีหนอง คล�าแล้วมีบวมที่ล�าคอ หรือปวดบวมใต้ตา
- ให้จ่าย Amoxycillin 500 mg ๒x๒ เม็ด ก่อนอาหาร ทานประมาณ ๕ วัน

- หรือ Augmantin 1 gm ๒ เวลา เช้าเย็น หลังอาหาร
หากคนไข้แพ้ยา ตระกูลเพนนิซิลิน (หรือ Amoxycillin) ให้จ่าย Rosithromycin 150 mg เช้า - เย็น ๗ วัน

Clindamycin 150 mg ๑ เม็ด ๔ เวลา ระวังอาการท้องเสีย หากมีอาการเกิดขึ้นให้รีบหยุดยา
๒. กรณีที่ปวดมาก มีบวม เห็นชัดเจนที่แก้ม หรือสังเกตได้ว่าแก้มโย้หรือบวมจนตาปิด

- ให้จ่ายยา Brufen 400 mg ๑ เม็ด หลังอาหารทันที กินเฉพาะเวลาปวด ระวังอาการยากัดกระเพาะ
Metronidazole 400 mg ๑ เม็ด ๓ เวลา หลังอาหาร ๕ วัน ห้ามกินพร้อม Alcohol (เหล้า)

- ให้จ่าย Amoxycillin 500 mg ๒x๒ ๕ วัน
ให้ใช้เกลือแกงผสมน�้าอุ่น กลั้วปากในกรณีที่แปรงฟันในบริเวณนั้นไม่ได้ หากยาดังกล่าวข้างต้นไม่สามารถท�าให้อาการ

ทุเลาลงให้พิจารณาจ่ายยากลุ่ม Broad spectrum antibiotics ได้แก่ Rosithromycin Clindamycin

อานตอฉบับหนา

หนา ๑๔ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๔ เล่มที่ ๗ เดือน กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖๕