Page 10 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน สิงหาคม ๒๕๖๕
P. 10
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
การให้บริการทันตกรรมในหน่วยเรือ
โดย...ศูนย์ทันตกรรม กรมแพทย์ทหารเรือ
ต่อจำกฉบับที่แล้ว
การตรวจวินิจฉัยคนไข้เบื้องต้น
ให้ท�ำกำรซักประวัติ มีโรคประจ�ำตัวอะไรบ้ำง โรคเลือด โรคหัวใจ ควำมดันสูง เบำหวำน ทำนยำอะไรเป็นประจ�ำบ้ำง
แพ้ยำหรือไม่ ยำอะไร ตรวจดูในช่องปำก ดูรอยผุ ดูต�ำแหน่งที่บวม ในปำกหรือนอกปำก บวมที่ล�ำคอ หรือบวมที่ใต้ตำ ปวดบวมมำ
กี่วัน เคยปวดที่ต�ำแหน่งนี้มำก่อนหรือไม่ กลืนน�้ำลำยเจ็บคอหรือไม่ เจ็บที่หูหรือไม่ อ้ำปำกได้ปกติหรือไม่ อ้ำปำกไม่ขึ้น อ้ำแล้วปวด
เคี้ยวอำหำรไม่ได้ ปวดและเสียวฟันตอนทำนน�้ำเย็น ต่ำงๆ เหล่ำนี้เป็นอำกำรที่บ่งชี้ถึงกำรปวดฟัน นอกจำกอำกำรปวดฟันแล้วยัง
มีปัญหำอื่นๆ ในช่องปำกอยู่อีกหลำยประกำรที่มักพบในทหำรและจ�ำเป็นต้องให้กำรรักษำฉุกเฉินเมื่อปฏิบัติหน้ำที่ในเรือ ซึ่งพอจ�ำแนก
เป็น ๔ กลุ่มได้ดังนี้คือ ๑)ปัญหำที่เกิดจำกฟันผุและอุบัติเหตุต่ำงๆ ๒)ปัญหำที่เกิดจำกควำมผิดปกติของเนื้อเยื่อในช่องปำก ๓)ปัญหำ
ที่เกิดเนื่องจำกกำรรักษำทำงทันตกรรม ๔)ปัญหำที่เกี่ยวกับขำกรรไกร
๑.ปัญหาที่เกิดจากฟันผุและจากอุบัติเหตุทางทันตกรรม
เป็นปัญหำที่พบได้บ่อยท�ำให้เกิดกำรเจ็บปวดทรมำนแก่ทหำรในเรือได้ ถ้ำได้รับกำรรักษำฉุกเฉินที่ถูกต้องจะช่วยบรรเทำ
อำกำรปวดและป้องกันกำรสูญเสียฟัน ช่วยลดอัตรำกำรส่งกลับของก�ำลังพลได้
ฟันผุ (Caries) คือกำรผุท�ำลำยเนื้อฟันมีผลท�ำให้เกิดกำรอักเสบของโพรงประสำทฟัน (Pulpitis) ซึ่งมีกำรด�ำเนินโรคเป็น
๔ ระยะคือ ฟันผุขั้นต้น ฟันผุขั้นรุนแรง ฝีปลายรากขั้นต้น และขั้นรุนแรง
ฟันผุขั้นต้น (Early toothache) ฟันผุระยะแรกเกิดจำกกำรติดเชื้อของแบคทีเรียในช่องปำกท�ำให้ฟันถูกท�ำลำย
ส่วนใหญ่เกิดเนื่องจำกกำรรักษำอนำมัยในช่องปำกไม่ดี ในระยะแรกมักไม่มีอำกำร ถ้ำมีกำรอักเสบของเนื้อเยื่อในโพรงประสำท
ก็จะหำยกลับสู่ภำวะปกติได้ (Early reversible pulpitis) ถ้ำกำรผุถึงชั้นเนื้อฟัน (Dentine) ผู้ป่วยอำจมีอำกำรเสียวฟันหรือปวด
เป็นครั้งครำวมักเป็นช่วงสั้นๆ อำจมีอำกำรเสียวเมื่อรับประทำนของเย็นๆ หรือหวำนๆ กระทบของร้อนและเย็นมักมีอำกำรได้
โดยทั่วไปอำกำรไม่ถึงกับฉุกเฉิน แต่ต้องกำรอุดฟันเมื่อโอกำสอ�ำนวยให้ท�ำได้
กำรรักษำเบื้องต้นใช้เครื่องมือ Spoon excarvator ตักเศษอำหำรและส่วนที่ผุหรือวัสดุอุดที่แตกออกจำกฟัน ซับฟันให้แห้ง
ด้วยส�ำลีก้อนเล็กๆ หรือเป่ำถ้ำมีที่เป่ำฟันให้แห้ง ใช้ส�ำลีก้อนเล็กๆ จุ่มน�้ำมันกำนพลูหรือ Oil of clove ซับให้หมำดๆ แล้วบรรจุ
ลงในโพรงฟันที่ผุ ผสมซิงค์ออกไซด์ยูจินอล (Zinc oxide eugenol) ปิดทับบนส�ำลี ให้ผู้ป่วยกัดฟันแล้วลองให้ผู้ป่วยเคี้ยวดู แล้วใช้
ส�ำลีชุบน�้ำหมำดๆ เช็ดส่วนเกินออก ส่งต่อผู้ป่วยไปพบทันตแพทย์เพื่ออุดฟันเมื่อถึงเวลำพัก
ฟันผุขั้นรุนแรง (Advanced toothache) เมื่อฟันผุลึกถึงโพรงประสำทฟันผู้ป่วยจะมีอำกำรปวดรุนแรงขึ้น รวมทั้ง
กำรอักเสบของโพรงประสำทไม่หำยกลับสู่ภำวะปกติ (Irreversible pulpitis) จะพบอำกำรปวดตุบๆ ตลอดเวลำ ปวดมำกขึ้นเมื่อ
เคี้ยวอำหำรและรับประทำนของเย็นหรือร้อน กำรรักษำฉุกเฉิน ใช้เครื่องมือ Spoon excarvator ตักเศษอำหำรและส่วนที่ผุ
ออกจำกฟัน จะเห็นว่ำเนื้อฟันนิ่มสำมำรถตักออกได้ง่ำย ซับฟันให้แห้งด้วยส�ำลีก้อนเล็กๆ อุดด้วยส�ำลีชุบน�้ำมันกำนพลูหมำดๆ
แล้วปิดทับด้วยซิงค์ออกไซด์ยูจินอล สังเกตอำกำรผู้ป่วยหลังจำกอุด ถ้ำอำกำรปวดรุนแรงมำกขึ้นน่ำจะเป็นฝีหนองที่ปลำยรำกฟัน
มักมีอำกำรภำยใน ๑ - ๒ วัน ตักวัสดุอุดที่ปิดทับออกและตักเนื้อฟันที่นิ่มยุ่ยออก เป็นกำรช่วยให้หนองไหลออกมำเพื่อลดอำกำรปวด
ใช้ก้อนส�ำลีอุดปิดในโพรงฟันเพื่อป้องกันเศษอำหำรเข้ำไป ห้ำมปิดทับด้วยวัสดุอุดใดๆ ให้กินยำแก้ปวดได้ แต่ในรำยที่มีอำกำรมำกๆ
ยำแก้ปวดมักไม่ค่อยให้ผล
หน้า ๘ ข่ำวสำรแพทย์นำวี ปีที่ ๖๔ เล่มที่ ๘ เดือน สิงหำคม พ.ศ.๒๕๖๕
