Page 25 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน ตุลาคม ๒๕๖๖

ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter

ก่อนการท�าหัตถการ โดยแต่ละครั้งจะใช้เวลาครั้งละ ๙๐ นาที วันละ ๑ ครั้ง พอครบ ๓๐ ครั้งก็จะส่งกลับมาที่ห้องทันตกรรม
ทันตแพทย์เฉพาะทางศัลยศาสตร์ช่องปากและแม็กซิลโลเฟเชียล พิจารณาขูดก�าจัดกระดูกตายด้วยวิธีและเครื่องมือทางทันตกรรม
ที่มีความกระทบกระเทือนน้อย (Atraumatic Technique) หลังจากนั้นให้เข้าห้องปรับความดันบรรยากาศสูง (Hyperbaric

Chamber) ต่ออีกจ�านวน ๑๐ ครั้งหลังการท�าหัตถการ จากนั้นก็จะติดตามการหายเป็นปกติของเนื้อเยื่อรอบๆ จนปกคลุมกระดูก
ได้ทั้งหมด ซึ่งผลการรักษาร่วมนี้ได้ผลค่อนข้างดี และมีผู้ป่วยถูกส่งตัวมารับการรักษาต่อที่นี่จากทั่วทั้งประเทศเป็นจ�านวนไม่ใช่น้อย
- นอกจากนี้ การเลือกใช้เทคนิคการฉายรังสีแบบ ๓ มิติขั้นสูง (IMRT) มีการค�านวณปรับความเข้มของรังสีให้บริเวณที่เป็น

อวัยวะปกติข้างเคียงได้รับปริมาณรังสีต�่ากว่าปกติ ช่วยลดภาวะแทรกซ้อนลงได้ค่อนข้างมากซึ่งเป็นเทคนิคที่โรงพยาบาลที่เป็น
โรงเรียนแพทย์ส่วนใหญ่ ใช้อยู่ในปัจจุบัน
ถาม ๑๕. การตรวจคัดกรองผู้ป่วย มีแนวทางอย่างไร
ตอบ

การตรวจคัดกรองผู้ป่วยอาจมีความแตกต่างกันขึ้นกับลักษณะของผู้ป่วย โดยสามารถแบ่งผู้ป่วยออกเป็น ๔ กลุ่ม คือ
๑. กลุ่มผู้ป่วยที่ไม่มีรอยโรค อายุน้อยกว่า ๔๐ ปี และไม่มีพฤติกรรมที่มีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งช่องปาก ควรได้รับการตรวจ
คัดกรองมะเร็งช่องปากทุก ๑ ปี

๒. กลุ่มผู้ป่วยที่ไม่มีรอยโรค โดยผู้ป่วยมีอายุ ๔๐ ปีขึ้นไป และ/หรือมีปัจจัยเสี่ยง เช่น สูบบุหรี่ เคี้ยวหมาก/ยาสูบ ดื่มเครื่องดื่ม
ที่มีแอลกอฮอลล์เป็นประจ�า มีประวัติติดเชื้อไวรัสบางชนิด เช่น HPV เป็นต้น ควรตรวจคัดกรองมะเร็งช่องปากทุก ๖ เดือน
๓. กลุ่มที่มีรอยโรคสีแดง และ/หรือ สีขาว มีแผลเรื้อรังที่คงอยู่หลังก�าจัดสาเหตุการเกิดแผลแล้วเป็นเวลา ๒ สัปดาห์

โดยหลังจากตัดชิ้นเนื้อแล้ว ไม่พบความผิดปกติระดับเซลล์ ควรตรวจคัดกรองมะเร็งช่องปากทุก ๓ เดือน
๔. กลุ่มที่มีรอยโรคสีแดง และ/หรือ สีขาว มีแผลเรื้อรังที่คงอยู่หลังการก�าจัดสาเหตุการเกิดแผลแล้วเป็นเวลา ๒ สัปดาห์
โดยหลังจากตัดชิ้นเนื้อแล้ว พบความผิดปกติระดับเซลล์ เป็น Moderate dysplasia หรือรุนแรงกว่า หรือรอยโรคข้างต้นพบที่

บริเวณลิ้นหรือพื้นช่องปาก พบความผิดปกติระดับเซลล์ เป็น Mild dysplasia หรือรุนแรงกว่า แนะน�าให้ส่งต่อเพื่อการรักษา
โดยการตัดรอยโรคออกทั้งหมด
ถาม ๑๖. การตรวจคัดกรองมะเร็งช่องปากท�าอย่างไร
ตอบ

การตรวจคัดกรองมะเร็งช่องปาก รวมถึงการซักประวัติที่เกี่ยวข้อง โดยทั่วไป ใช้เวลาไม่เกิน ๙๐ วินาที ขั้นตอนการตรวจ
ที่ได้รับการแนะน�าจาก World Health Organization (WHO) ได้แก่
๑. การตรวจภายนอกช่องปาก ได้แก่ การมองดูลักษณะ ของ ใบหน้า ศีรษะ และล�าคอว่ามีความผิดปกติหรือไม่ ควรคล�า

ต่อมน�้าเหลืองบริเวณใต้คาง และคอด้วยว่ามีลักษณะบวมโตหรือไม่ ถ้ามีควรตรวจการเคลื่อนไหวและความแข็งของต่อมน�้าเหลืองด้วย
๒. หลังจากนั้นจึงตรวจบริเวณริมฝีปากและภายในช่องปาก ซึ่งมี ๗ ขั้นตอน โดยตรวจในที่ที่มีแสงสว่างที่พอเพียง
เตรียมกระจกส่องปาก และผ้าก๊อซ

๒.๑ ตรวจริมฝีปากทั้งขณะที่ปิดและเปิด สังเกตสี และพื้นผิว ว่ามีความผิดปกติใดๆ หรือไม่
๒.๒ ตรวจเนื้อเยื่อภายในริมฝีปาก ทั้งด้านบนและล่าง ร่วมถึงร่องด้านในริมฝีปาก โดยให้ผู้ป่วยอ้าปากเล็กน้อย
สังเกตสี ความแข็ง การบวม หรือความผิดปกติอื่นๆ บนเนื้อเยื่อและเหงือกบริเวณใกล้เคียง

๒.๓ ตรวจกระพุ้งแก้ม ด้านขวาและด้านซ้าย สังเกตสี ความแข็ง การบวม หรือความผิดปกติอื่นๆ โดยตรวจบริเวณ
มุมปากด้วย
๒.๔ ตรวจเหงือก โดยตรวจจากเหงือกด้านแก้มและด้านริมฝีปาก รวมถึงสันเหงือก จากฟันหลังด้านขวาบน ไปยัง

ซ้ายบน ตามด้วยด้านซ้ายล่าง และจบลงที่ฟันหลังด้านขวาล่าง ตามด้วยการตรวจด้านเพดาน จากขวาไปซ้าย และด้านลิ้น
จากซ้ายไปขวา ในลักษณะเดียวกัน
๒.๕ ตรวจลิ้น ตรวจด้านบนของลิ้นขณะที่วางที่พื้นช่องปาก และผู้ป่วยอ้าปากเล็กน้อย สังเกตสี ความแข็ง การบวม
แผล หรือความผิดปกติอื่นๆ ให้ผู้ป่วยแลบลิ้น สังเกตการเคลื่อนไหว ว่ามีความผิดปกติหรือไม่ ใช้ผ้าก๊อซจับปลายลิ้นเพื่อให้

สามารถยื่นออกมาได้จนสุด แล้วใช้กระจกส่องปาก ส่องดูความผิดปกติด้านบนของลิ้นด้านใน รวมถึงด้านข้างทั้ง ๒ ข้าง ควรใช้

ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๕ เล่มที่ ๑๐ เดือน ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๖ หน้า ๑๐