Page 12 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน พฤษภา ๒๕๖๖
P. 12
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
รอบรู้เรื่องโรคผิวหนัง
Vitiligo
โรคด่างขาว
โดย...ว่าที่ น.ท.ปุณยวีร์ อ่องศรี แผนกโรคผิวหนัง กองอายุรเวชกรรม
รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ กรมแพทย์ทหารเรือ
โรคด่างขาว (vitiligo) เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของการสร้างเม็ดสีเมลานิน (melanin) เนื่องจากเซลล์สร้าง
เม็ดสี (melanocyte) บริเวณรอยโรคถูกภูมิคุ้มกันที่ผิดปกติของร่างกายมาท�าลาย ท�าให้เกิดพยาธิสภาพเป็นผื่นวงขาว
ตามร่างกาย อาจมีหย่อมผมหรือขนสีขาวร่วมด้วย พบได้ทุกเพศทุกวัย แต่ส่วนมากพบในผู้ป่วยอายุช่วง ๑๐ – ๓๐ ปี
ความชุกประมาณ ร้อยละ ๑ ของประชากร
สาเหตุการเกิดโรคด่างขาว
ยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน ที่ท�าให้เกิดการเลือกท�าลายเซลล์
สร้างเม็ดสี หรือเกิดความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน แต่พบว่า
โรคด่างขาว มีความสัมพันธ์กับพันธุกรรมและพบร่วมกับโรคอื่นๆ ได้
เช่น โรคผมร่วงเป็นหย่อม ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ (Grave’s
disease, Hashimoto thyroiditis) และโรคภูมิต้านทานตนเอง
อื่นๆ เช่น โรคซีดจากความผิดปกติในการดูดซึมวิตามินบี ๑๒
(pernicious anemia) เบาหวานประเภทที่ ๑ เป็นต้น
การวินิจฉัยโรคด่างขาว
การวินิจฉัยอาศัยลักษณะอาการและอาการแสดงของโรค
เป็นหลัก โดยผู้ป่วยมักจะมาด้วยลักษณะผื่นวงขาวแบบไม่มีเม็ดสี
(depigmented macules/patches) ขอบชัด บนผิวหนังหรือ
เยื่อบุตามร่างกาย โดยอาจพบหย่อมผมหรือขนสีขาว (poliosis)
ร่วมด้วย โดยอาจพบลักษณะขอบผื่นแดงหรือจุดขาวๆ เล็กๆ รอบๆ
ผื่นเดิมได้ ซึ่งบ่งบอกถึงภาวะลุกลามของโรค ทั้งนี้อาจพบลักษณะ
ของเม็ดสีกลับมาเป็นหย่อมๆ (repigmentation) ในวงขาวได้เช่นกัน
โรคด่างขาว สามารแบ่งประเภทอย่างง่ายๆ ออกเป็น ๒ ประเภท ได้แก่
๑. Non-segmental vitiligo รอยด่างขาวจะไม่กระจายเป็นแนว แต่จะกระจายทั้งสองฝั่งของร่างกาย
ในลักษณะสมมาตรกัน (bilateral and symmetrical) โดยอาจแบ่งย่อยเป็น
- Acrofacial พบผื่นวงขาวที่มือ เท้า ริมฝีปาก เป็นประเภทที่พบบ่อย และไม่ค่อยตอบสนองต่อการรักษา
- Generalized พบผื่นกระจายทั่วทั้งแขน ขา ล�าตัว มักเป็นทั้งสองข้าง สมมาตรกัน
- Universal ผื่นขาวมากกว่าร้อยละ ๘๐ - ๙๐ ของพื้นที่ผิวทั้งหมด
๒. Segmental vitiligo รอยด่างขาวจะเรียงตัวกันเป็นแนวๆ ตามเส้นประสาท อาจพบเพียงแนวเดียว
(monosegmental) หรือ หลายแนว (pleuri-segmental) ก็ได้ มักพบหย่อมผมขาวหรือขนขาว (poliosis) ร่วมด้วยได้บ่อย
นอกจากการตรวจร่างกายอย่างละเอียดแล้ว อาจพิจารณาตรวจทางห้องปฏิบัติการเพิ่มเติม เพื่อหาโรคอื่นๆ ที่มีความสัมพันธ์
กับโรคด่างขาวร่วมด้วย ได้แก่ การตรวจ CBC, Thyroid function test, Thyroid antibodies, ANA
หน้า ๘ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๕ เล่มที่ ๕ เดือน พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๖๖
