Page 10 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน มิถุนายน ๒๕๖๖
P. 10
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
รอบรู้เรื่องโรคผิวหนัง
ATOPIC DERMATITIS
โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง
โดย...ว่าที่ น.ท.ปุณยวีร์ อ่องศรี แผนกโรคผิวหนัง กองอายุรเวชกรรม
รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ กรมแพทย์ทหารเรือ
โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis) เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังที่พบได้บ่อยในวัยเด็ก ความชุกในเด็กอยู่ที่
ร้อยละ ๒๐ ส่วนในผู้ใหญ่มีความชุกอยู่ที่ร้อยละ ๒ - ๕ มีลักษณะทางคลินิกที่คัญคือ ผิวหนังแห้ง อักเสบ มีผื่นแดงหรือตุ่มนูนแดง
ตุ่มน�้าใสแตกออกเป็นน�้าเหลืองเยิ้ม แล้วแห้งกลายเป็นสะเก็ดแข็ง ร่วมกับอาการคันมาก โดยเฉพาะช่วงกลางคืน ผื่นจะเริ่มหนา
ขึ้น แห้งแข็ง และมีสะเก็ดขุยเมื่อเข้าสู่ระยะเรื้อรัง ผื่นมักจะขึ้นมากในบริเวณที่เกิดการเสียดสีบ่อยๆ อาการแสดงของผื่นภูมิแพ้
ผิวหนังจะแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงอายุ
ช่วงวัยทารก (ขวบปีแรก) ผื่นแดงอักเสบจะขึ้นมากบริเวณใบหน้า แก้ม หน้าผาก หนังศีรษะ ซอกคอ และบริเวณด้านนอกของ
แขนและขา
ช่วงวัยเด็กและวัยผู้ใหญ่ ผื่นแห้งหนา บริเวณข้อพับแขนและขา ข้อมือ ข้อเท้า ซอกคอด้านหลัง ใต้แก้มก้น ใบหน้า ระหว่างคิ้ว
นิ้วมือ นิ้วเท้า ทั้งนี้ อาจเกิดการอักเสบของผิวหนังทั่วทั้งร่างกายได้ และอาจเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียซ�้าซ้อนได้เช่นกัน
สาเหตุการเกิดโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง
ผู้ป่วยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังส่วนมากมักมีแนวโน้มทางพันธุกรรม กล่าวคือมีประวัติหรือประวัติครอบครัวเป็นภูมิแพ้
ชนิดอื่นๆ ร่วมด้วย ได้แก่ ภูมิแพ้โพรงจมูก ภูมิแพ้เยื่อบุตา หรือ หอบหืด ประกอบกับความผิดปกติของโครงสร้างของผิวหนัง
ที่ไม่สมบูรณ์แข็งแรง ขาดสารให้ความชุ่มชื้นตามธรรมชาติ (Natural moisturizing factors) ต่างๆ โดยเฉพาะ Filaggrin
และความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ท�าให้เกิดสภาภาวะไวต่อสภาพแวดล้อมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น อากาศร้อน เย็น ความชื้น
ความแห้ง เชื้อโรค สารเคมี สภาวะกรด ด่าง ซึ่งก่อให้เกิดการระคายเคืองผิว และท�าให้เกิดการอักเสบ และ/หรือ การติดเชื้อซ�้าซ้อน
ตามมาได้ โดยมักไม่ได้แพ้อาหารหรือสารเคมีอย่างหนึ่งอย่างใดจ�าเพาะ
ปัจจัยกระตุ้น
- สภาวะแวดล้อม เช่น ฝุ่นละออง ไรฝุ่น เกสรดอกไม้ ขนสัตว์ การเปลี่ยนแปลงของอากาศ เกิดผิวแห้งอักเสบในฤดูหนาว
เหงื่อออกมาก เกิดอาการคันระคายเคืองในฤดูร้อน
- เสื้อผ้า โดยเฉพาะเสื้อผ้าที่ท�ามาจากขนสัตว์
- สบู่ ครีม โลชั่น ผงซักฟอก ที่มีค่าความเป็นกรดด่างมากเกินไป หรือ สารชะล้าง ที่มีส่วนประกอบของสารลดแรงตึงผิว
(surfactant) บางประเภท
- เชื้อโรค ไม่ว่าจะเป็น แบคทีเรีย เชื้อรา หรือว่าไวรัส สามารถก่อให้เกิดการติดเชื้อซ�้าซ้อน หากอาการอักเสบของผื่น
ภูมิแพ้ผิวหนังแย่ลงแม้ให้การรักษาตามมาตรฐานแล้ว ให้นึกถึงภาวะติดเชื้อซ�้าซ้อนร่วมด้วย
- อาหาร ร้อยละ ๑๐ ของผู้ป่วยภูมิแพ้ผิวหนัง อาจมีอาการแย่ลงได้ หากรับประทานอาหารบางชนิด เช่น นม ไข่ ถั่วเหลือง
- ความเครียดทางร่างกายและอารมณ์
การวินิจฉัยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง
การวินิจฉัยอาศัยประวัติ ที่มักเริ่มเป็นตั้งแต่เด็กๆ และมีอาการเรื้อรัง ก�าเริบบ่อยๆ เมื่อมีปัจจัยกระตุ้น ประวัติภูมิแพ้
ของตนเองและครอบครัว ร่วมกับลักษณะอาการแสดงของผื่นผิวหนังอักเสบ ในต�าแหน่งการเกิดผื่นที่จ�าเพาะในแต่ละ
ช่วงอายุ และความผิดปกติทางผิวหนังอื่นๆ ที่มักพบร่วมด้วย เช่น ผิวแห้ง เกลื้อนน�้านม ขนคุด เส้นลึกบริเวณรอบดวงตา
สันจมูก และเส้นลายมือชัดลึก เป็นต้น
หน้า ๗ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๕ เล่มที่ ๖ เดือน มิถุนายน พ.ศ.๒๕๖๖
