Page 17 - ข่าวสารฯ ฉบับ 6212 ธ.ค.๖๒.
P. 17
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
ธรรมะกับคติธรรมสอนใจ
เรื่อง...วิธีอยู่กับโลก
มีสิ่งแวดล้อมอยู่ชนิดหนึ่งที่วนเวียนอยู่กับโลกนี้ และส่งผลกระทบต่อมนุษย์โดยตรง ยากที่ใครจะหลีกเลี่ยงได้
สิ่งแวดล้อมชนิดนี้ท่านเรียกว่า โลกธรรม แปลว่า สิ่งที่มีอยู่ประจ�าโลกซึ่งมีอยู่ด้วยกัน ๘ อย่าง คือ มีลาภ เสื่อมลาภ มียศ
เสื่อมยศ นินทา สรรเสริญ สุข และทุกข์ ส�าหรับมนุษย์เรานั้น เมื่อกระทบกับโลกธรรมแล้วก็มักจะตั้งรับด้วยอาการอย่างใด
อย่างหนึ่งใน ๓ อย่างนี้ คือ
๑. ปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติ คือเมื่อได้ลาภ ได้ยศ ได้สรรเสริญ และได้สุข ก็ปล่อยใจให้เพลิดเพลินกับสิ่งที่ได้
รับ และเมื่อประสบกับความเสื่อมลาภ เสื่อมยศ ถูกนินทา และได้รับความทุกข์ก็ปล่อยให้จิตใจห่อเหี่ยวเศร้าสร้อย ไม่ได้คิด
ที่จะท�าจิตให้เข้มแข็งแต่อย่างใด การตั้งรับแบบนี้ จะต้องตกอยู่ในวังวนแห่งความดีใจและเสียใจตลอดเวลา และถ้าผู้ประสบ
กับโลกธรรมนั้นเป็นหัวหน้าคนอื่นด้วยแล้ว ก็ย่อมจะพลอยท�าให้คนอื่นวุ่นวายไปด้วย
๒. ปล่อยไปตามธรรมชาติแต่ตีกรอบเฉพาะที่จิตใจตนเอง การตั้งรับโลกธรรมวิธีนี้ยอมให้ โลกธรรมครอบง�าใจ
ได้คือยังดีใจเสียใจอยู่ เพียงแต่ไม่แสดงความรูสึกออกมา คงรักษาอากัปกิริยาไว้ด้วยท่าทีหนักแน่นสงบนิ่ง ผู้ตั้งรับโลกธรรม
ด้วยวิธีนี้อาจจะวุ่นวายไปกับโลกบ้าง แต่ไม่มากนัก ซึ่งน่าชมเชยกว่าบุคคลในข้อแรก
๓. ปรับจิตใจให้ยอมรับความจริง การตั้งรับโลกธรรมโดยวิธีนี้สอดคล้องกับหลักธรรมที่ว่าโลกธรรมนั้นเมื่อเกิด
ขึ้นแล้วก็แปรปรวนเปลี่ยนแปลงไปเอง ไม่จีรังยั่งยืน ไม่ใช่ของที่ควรยึดมั่นถือมั่นเมื่อปรับจิตใจได้เช่นนี้โลกธรรมไม่ว่าจะ
เป็นฝ่ายที่น่าชอบใจหรือฝ่ายที่ไม่น่าชอบใจก็ไม่สามารถครอบง�าได้อีกต่อไป
การปรับจิตใจให้ยอมรับความจริงได้เช่นนี้ เป็นความอิสระทางจิตใจ ดังค�าพระที่ว่า
จิตของผู้ใด ถูกโลกธรรมกระทบแล้ว ไม่เศร้าโศก ไม่เศร้าหมอง มีความปลอดโปร่ง นั่นแหละคือ อุดมมงคล
ได้แก่มงคลสูงสุดในชีวิตของตนแล้ว
เรื่อง...หนี้ี
ค�าว่า หนี้ คือ นิิติสัมพันธ์ระหว่างบุคคลตั้งแต่ ๒ ฝ่ายขึ้นไป ซึ่งฝ่ายหนึ่งเรียกว่า เจ้าหนี้ มีสิทธิที่จะบังคับบุคคลอีก
ฝ่ายหนึ่งที่เรียกว่า ลูกหนี้ ให้กระท�าหรืองดเว้นการกระท�าอย่างใดอย่างหนึ่งและไม่ว่าจะเป็นฝ่ายใดก็ตาม พอเข้ามาสู่
ระบบหนี้แล้ว ก็มักจะเกิดความกลัวขึ้นด้วยกันทั้งสองฝ่าย คือ ฝ่ายเจ้าหนี้กลัวว่าจะถูกโกง ฝ่ายลูกหนี้ก็กลัวจะหาเงินมา
ใช้คืนไม่ทันก�าหนด กลัวถูกทวง จึงเกิดความทุกข์ใจ
ในทางธรรมท่านแบ่งหนี้ออกเป็น ๒ ประเภท คือ หนี้สิน กับหนี้กรรม หรือหนี้บุญคุณ
หนี้สิน ได้แก่ทรัพย์สินที่ก่อให้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างผู้ให้ที่เรียกว่า เจ้าหนี้ และผู้รับที่เรียกว่า ลูกหนี้ และลูกหนี้
จะต้องใช้หนี้ตามที่เป็นหนี้ จึงจะเป็นไทแก่ตัวเอง
หนี้กรรม หมายถึงการกระท�าใดๆ ไม่ว่าดีหรือชั่ว ล้วนสั่งสมเป็นผลกรรมซึ่งเป็นพลังที่ถูกสะสมเอาไว้เพื่อรอวันที่
จะส่งผลให้แก่ผู้กระท�า คือ กรรมดีย่อมส่งผลดี กรรมชั่วย่อมให้เกิดผลชั่วตามไปข้ามพบข้ามชาติ เราจะหลบหนีไม่ได้
ดังค�ากลอนเตือนใจว่า
จะซ่อนตัวในกลีบเมฆกลางเวหา ซ่อนกายากลางสมุทรสุดวิสัย
จะซ่อนตัวในป่าเขาล�าเนาไพร ณ ถิ่นใดพ้นกรรมนั้นไม่มี
คนเราเกิดมาล้วนเป็นหนี้ด้วยกันทุกคน ไม่ว่าจะเป็นหนี้สินเพราะไปยืมเขามา หรือเป็นหนี้กรรมที่ได้ท�าลงไป
ข้อส�าคัญอยู่ตรงที่ว่าต้องรีบขวนขวายใช้หนี้เสียให้หมด อย่าปล่อยให้เป็นเหตุกังวลตามรบกวนใจให้เกิดความ
ทุกข์ ดังพระบาลีว่า “อิณาทานัง ทุกขัง โลเก” การเป็นหนี้เป็นทุกข์ในโลก
จัดท�าโดย กองอนุศาสนาจารย์ ยศ.ทร.
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๑ เล่มที่ ๑๒ เดือน ธันวาคม พ.ศ.๒๕๖๒ หน้า ๑๔
