Page 12 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน กุมภาพันธ์ ๒๕๖๖
P. 12
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
รอบรู้เรื่องโรคผิวหนัง
ตอน...โรคลมพิษ (Urticaria)
โดย...ว่ำที่ น.ท.ปุณยวีร์ อ่องศรี
แผนกโรคผิวหนัง กองอำยุรเวชกรรม
รพ.สมเด็จพระนำงเจ้ำสิริกิติ์ กรมแพทย์ทหำรเรือ
โรคลมพิษ คือโรคทำงผิวหนังที่มีลักษณะเป็นผื่นนูนแดง (wheal and flare) และ/หรือ อำกำรบวมใต้ชั้นผิวหนัง
(angioedema) ร่วมด้วย
ผื่นนูนแดง เกิดขึ้นที่บริเวณใดของร่ำงกำยก็ได้ มักมีอำกำรคัน และเกิดขึ้นทันทีทันใด และจะจำงหำยเป็นผิวหนัง
ปกติ ไม่ทิ้งรอย ภำยใน ๒๔ ชม. ทั้งนี้สำมำรถเกิดผื่นขึ้นใหม่ที่บริเวณอื่น ย้ำยต�ำแหน่งไปเรื่อยๆ เป็นๆ หำยๆ ได้
การบวมใต้ชั้นผิวหนัง มักเกิดขึ้นที่ บริเวณเปลือกตำ และริมฝีปำก นอกจำกอำกำรคัน อำจมีอำกำรเจ็บร่วมด้วย
และรอยโรคมักอยู่นำนเกิน ๒๔ ชม.
รูปที่ ๑, ๒ แสดงผื่นนูนหนำบนพื้นแดงรำบโดยรอบ (wheal and flare)
รูปที่ ๓ แสดงอำกำรบวมใต้ชั้นผิวหนัง (angioedema) ที่เปลือกตำ และริมฝีปำกล่ำง
โรคลมพิษ สำมำรถแบ่งตำมสำเหตุกำรเกิด ได้แก่
๑. โรคลมพิษที่เกิดขึ้นเอง (spontaneous urticaria) จำกปฏิกิริยำต่อกำรติดเชื้อ ยำ อำหำร หรือแมลงสัตว์กัดต่อย
แต่โดยส่วนใหญ่แล้วมักตรวจไม่พบสำเหตุ
โดยโรคลมพิษที่เกิดขึ้นเองนั้น ยังสำมำรถแบ่งได้เป็น ๒ ชนิด ตำมระยะกำรด�ำเนินโรค ได้แก่
ลมพิษเฉียบพลัน (acute urticaria) คือ มีอำกำรลมพิษ ต่อเนื่องกันไม่เกิน ๖ สัปดำห์
ลมพิษเรื้อรัง (chronic urticaria) คือ มีอำกำรลมพิษ ต่อเนื่องกันมำกกว่ำ ๖ สัปดำห์ และมีอำกำรอย่ำงน้อย
๒ ครั้ง ต่อสัปดำห์
๒. โรคลมพิษที่เกิดจากการกระตุ้นจากปัจจัยทางกายภาพ (physical urticaria) เช่น ควำมเย็น ควำมร้อน แสงแดด
แรงกด (delayed pressure) กำรออกก�ำลังกำย (cholinergic) หรือจำกกำรสัมผัส เป็นต้น โดยสำมำรถท�ำกำรทดสอบ
ทำงกำยภำพต่ำงๆ เพื่อยืนยันกำรวินิจฉัย เช่น heat/cold (temperature) provocation test, photo test, pressure test,
exercise / hot bath หรือ patch test เป็นต้น
ทั้งนี้โรคลมพิษอำจเป็นอำกำรแสดงจำกโรคหรือกลุ่มโรคอื่นๆ ได้เช่นกัน โดยเฉพำะ อำกำรแพ้รุนแรง (anaphylaxis) ซึ่ง
เป็นภำวะฉุกเฉินเร่งด่วน โดยมักมีอำกำรแสดงทำงระบบอื่นร่วมด้วย ได้แก่ ระบบทำงเดินหำยใจ ระบบหัวใจและกำรไหลเวียนโลหิต
ระบบทำงเดินอำหำร โดยกำรวินิจฉัยจ�ำเป็นต้องใช้เกณฑ์กำรวินิจฉัยร่วมด้วย
หน้า ๗ ข่ำวสำรแพทย์นำวี ปีที่ ๖๕ เล่มที่ ๒ เดือน กุมภำพันธ์ พ.ศ.๒๕๖๖
