Page 25 - 1oct 2563
P. 25
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
การใช้ยาอย่างสมเหตุผล
Rational Drug Use หรือ RDU
โดย...ภญ.กมลพร จงชนะพงศ์ รองหัวหน้ำศูนย์ข้อมูลข่ำวสำรด้ำนยำ
กลุ่มงำนเภสัชกรรม ฝสน.รพ.สมเด็จพระปิ่นเกล้ำ พร.
องค์การอนามัยโลกให้ค�าจ�ากัดความของ “กำรใช้ยำอย่ำงสมเหตุผล (rational drug use)” ไว้ คือ “ผู้ป่วย
ได้รับยำที่เหมำะสมกับปัญหำสุขภำพ โดยใช้ยำในขนำดที่เหมำะสมกับผู้ป่วยแต่ละรำย ด้วยระยะเวลำกำรรักษำที่เหมำะสม
และมีค่ำใช้จ่ำยต่อชุมชนและผู้ป่วยน้อยที่สุด” “Patients receive medications appropriate to their clinical needs,
in doses that meet their own individual requirements, for an adequate period of time, and at the lowest
cost to them and their community” (WHO, 1985)
จากการศึกษาต่างๆ แสดงว่า ยังมีการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลในอัตราที่สูงอาจถึงครึ่งหนึ่งของการใช้ยาทั้งหมด
โดยเฉพาะในประเทศที่ก�าลังพัฒนา ซึ่งน�าไปสู่การสูญเสียตามมาทั้งในระดับบุคคลผู้ใช้ยา ท�าให้เกิดปัญหาต่อประสิทธิผล
ของการรักษา และปัญหาจากความคลาดเคลื่อนหรือผลข้างเคียงของยาไปจนถึงสังคมโดยรวม เช่น การเกิดแนวคิดว่า
เมื่อเจ็บป่วยแล้วจะต้องกินยา (one pill for every ill) ท�าให้ความต้องการในการใช้ยาเพิ่มมากขึ้นโดยไม่จ�าเป็น หรือเกิด
ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว เช่น การเกิดปัญหาเชื้อโรคดื้อยา (antimicrobial resistance) มากขึ้น จากการใช้
ยาปฏิชีวนะที่ไม่เป็นไปตามข้อบ่งชี้ท�าให้ผู้ป่วยต้องอยู่โรงพยาบาลนานขึ้น มีอัตราการเสียชีวิตสูงขึ้น และน�าไปสู่ความสูญเสีย
ทางเศรษฐกิจ ในประเทศไทย คาดว่า มีมูลค่าความสูญเสียทางเศรษฐกิจ
จากการเจ็บป่วยและเสียชีวิต ก่อนวัยอันควรถึงปีละกว่า ๔๐,๐๐๐ ล้านบาท
นโยบายแห่งชาติด้านยา พ.ศ.๒๕๕๔ จึงได้มีการบรรจุให้การใช้ยา
อย่างสมเหตุผลเป็นยุทธศาสตร์ด้านที่ ๒ ของยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบ
ยาแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๕๕ - ๒๕๕๙ และยังด�าเนินการต่อเนื่องภายใต้นโยบาย
แห่งชาติด้านยาและยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบยาแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๖๐ -
๒๕๖๔ ทั้งนี้คณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ภายใต้คณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ ได้เห็นชอบ
ให้มีการด�าเนินโครงการ “โรงพยำบำลส่งเสริมกำรใช้ยำอย่ำงสมเหตุผล (Rational Drug Use Hospital, RDU
Hospital)” ขึ้น เพื่อให้การด�าเนินการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลด�าเนินการอย่างเป็นรูปธรรม และสร้างให้เป็น
ระบบงานปกติ รวมทั้งสร้างความตื่นตัวให้โรงพยาบาลต่อเรื่องการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
ทั้งเป็นการบูรณาการกลไกและเครื่องมือส�าคัญที่มีบทบาทในการผลักดันยุทธศาสตร์
ด้านที่ ๒ ให้สามารถด�าเนินไปสู่เป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โครงการ “โรงพยำบำลส่งเสริมกำรใช้ยำอย่ำงสมเหตุผล (Rational
Drug Use Hospital, RDU Hospital)” เป็นโครงการที่บูรณาการมาตรการ
ตามแนวทางขององค์การอนามัยโลกสู่การพัฒนาระบบกลไกการใช้ยาอย่างสมเหตุผล
ให้เป็นรูปธรรม ภายใต้บริบทปัญหาของประเทศไทย ผ่านกุญแจส�าคัญ ๖ ประการ
(PLEASE) ประกอบด้วย
๑. การสร้างความเข้มแข็งของคณะกรรมการเภสัชกรรมและการบ�าบัด (Pharmacy and Therapeutics Committee
(PTC) competency)
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๒ เล่มที่ ๑๐ เดือน ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๓ หน้า ๖
