Page 27 - 1oct 2563
P. 27
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
การพัฒนาแนวทางการป้องกัน
ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ ABK Model
โดย...ร.อ.วิเชียร ศรีภูธร ประจ�ำแผนกสร้ำงเสริมสุขภำพ กองเวชกรรมป้องกัน
รพ.อำภำกรเกียรติวงศ์ ฐท.สส.
ค�ำส�ำคัญ
ภำวะสมองเสื่อม คัดกรองภำวะสมองเสื่อม โปรแกรมกระตุ้นและป้องกันสมองเสื่อม
เกริ่นน�ำ
ปัจจุบันสังคมไทยได้ก้าวสู่ “สังคมผู้สูงอำยุ (Aging society)” เนื่องจากประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทยได้เพิ่มสูงขึ้น
อย่างต่อเนื่อง การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเกิดขึ้นเนื่องจากภาวะเจริญพันธุ์ที่ลดต�่าลงและคนไทยจะมีชีวิตยืนยาวมากขึ้น ลักษณะเช่นนี้
ท�าให้โครงสร้างอายุของประชากรเปลี่ยนแปลงไปอย่างเห็นได้ชัดเจน คาดการณ์ว่าในปี พ.ศ.๒๕๖๓ จะมีจ�านวนผู้สูงอายุประมาณ
๑๐ ล้านคน คิดเป็นร้อยละ ๑๔ ของประชากรทั้งหมด การเพิ่มขึ้นของประชากรผู้สูงอายุส่งผลกระทบต่อระบบโครงสร้างของเศรษฐกิจ
และสังคม เนื่องจากคนกลุ่มนี้อยู่ในภาวะพึ่งพา มีความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยสูงเมื่อมีอายุมากขึ้นและต้องการช่วยเหลือดูแลจ�านวนมาก
จากการประมาณสถานะสุขภาพของประชากรผู้สูงอายุในปี พ.ศ.๒๕๕๘ พบว่า ร้อยละ ๑๘.๘. มีภาวะทุพพลภาพระยะยาว
และอีกร้อยละ ๔.๗ ต้องมีคนดูแลในการเดินหรือเคลื่อนที่ออกนอกบ้าน ร้อยละ ๐.๙ จะต้องนอนติดเตียงไม่สามารถเคลื่อนย้ายได้
ส่วนอีกร้อยละ ๖.๙ ต้องพึ่งพาคนดูแลสุขลักษณะส่วนตน เมื่อมีอายุมากขึ้นผู้สูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกาย
และจิตใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสื่อมถอยของร่างกายในด้านต่างๆ โดยเฉพาะอาจพบภาวะสมองเสื่อมได้ (Dementia) ซึ่งปัญหานี้
จะส่งผลกระทบต่อปัญหาการด�าเนินชีวิต ทั้งในแง่พฤติกรรม อารมณ์ และการรับรู้ รวมถึงคุณภาพชีวิต
โรคอัลไซเมอร์ เกิดจากการตายของเซลล์ประสาท จากประมาณการ
ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ ๖๐ ปีขึ้นไป อยู่ที่ ๕ - ๘ %
(WHO, 2019) หากมีอายุเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จะมีแนวโน้มสูงของ
ความผิดปกติทางประสาทจิตวิทยาเกิดขึ้น โดยเฉพาะความสามารถ
ด้านบริหารจัดการ (Executive function) ความจ�า (Memory)
ด้านทักษะพิสัย (Psychomotor speed) ด้านความสนใจ (Attention)
การยับยั้งชั่งใจ (Inhibition) และการยืดหยุ่นในการคิด (Cognitive
flexibility) จากการวิจัย พบว่าผู้สูงอายุที่มีอายุ ๖๕ ปีขึ้นไป จะมีแนวโน้ม
ของความบกพร่องทางสมองเล็กน้อย (Mild Cognitive Impairment : MCI) สูงถึงร้อยละ ๑๐ - ๒๐ โดยประมาณร้อยละ ๑๐
ของผู้สูงอายุที่มีภาวะของ MCI จะมีการด�าเนินโรคต่อไปเป็นโรคอัลไซเมอร์ในที่สุด นอกจากนี้ยังมีการศึกษาที่พบว่า กลุ่มผู้สูงอายุ
ที่มีอายุ ๗๐ ปีขึ้นไป (Older old) มักจะมีแนวโน้มของความบกพร่องทางประสาท
จิตวิทยาสูงกว่ากลุ่มที่มีอายุระหว่าง ๖๐ - ๖๙ ปี (Younger old) ในด้านบริหาร
จัดการที่เกี่ยวข้องกับความคล่องแคล่วทางภาษา และการยับยั้งชั่งใจ ภาวะ
สมองเสื่อมไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อปัญหาสุขภาพจิตเท่านั้น หากแต่ยังส่ง
ผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตด้วยเช่นกัน
จากผลการศึกษาวิจัยลักษณะทางประสาทจิตวิทยาในผู้สูงอายุในพื้นที่
อ.สัตหีบ จว.ชลบุรี ปี งป.๖๑ พบว่า ผู้สูงอายุโดยส่วนใหญ่มีแนวโน้มเสี่ยงของ
ภาวะสมองเสื่อม โดยเฉพาะในด้านการบริหารจัดการ ความจ�า และด้านทักษะพิสัย
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๒ เล่มที่ ๑๐ เดือน ตุลาคม พ.ศ.๒๕๖๓ หน้า ๘
