Page 24 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน กรกฎาคม ๒๕๖๖
P. 24
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
ธรรมะ คติสอนใจ
สุขทุกวัน ด้วยธรรมะ
เรื่อง... ไฟพยาบาท
ในปัจจุบันมักจะได้ยินข่าวเหตุการณ์ทะเลาะและท�าร้ายกันของคนในสังคมอยู่เนืองๆ การกระทบกระทั่งกัน
การเกิดโทสะจนควบคุมตนเองไม่ได้ ตลอดจนการก่อปัญหาอาชญากรรมต่างๆ ซึ่งมีสาเหตุมาจากความพยาบาท
คือผูกใจเจ็บ และอยากแก้แค้น ความพยาบาทนี้มิใช่จะสร้างความพินาศแก่บุคคลที่ถูกพยาบาทเท่านั้น
แต่แท้จริงแล้ว ยังก่อความพินาศแก่ตนเองด้วย ประดุจระเบิดสังหาร เมื่อจะท�าลายสิ่งใดย่อมต้องท�าลาย
ตนเองก่อนทุกครั้ง การเกิดขึ้นของความพยาบาทนั้น เริ่มจากจุดเล็กๆ ซึ่งทางพระพุทธศาสนาเรียกว่า อรติ
แล้วขยายผลเป็น ปฏิฆะ โกธะ โทสะ และพยาบาท ตามล�าดับ
อรติ แปลว่าไม่ชอบใจ หรือไม่สบอารมณ์ โดยธรรมชาติเป็นของเกิดง่ายหายเร็ว ปฏิฆะ แปลว่าขัดใจ
เป็นผลจากความไม่ชอบใจนั่นเอง แต่ท�าให้จิตกระวนกระวายมากกว่า โกธะ แปลว่าโกรธ หรือความเดือดดาล
แห่งจิต เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดจากการสั่งสมความขัดใจไว้ จากที่เคยขัดหรือขุ่นก็ถึงขั้นเดือดดาลหรือเดือดพล่าน
แต่ก็ยังเป็นเรื่องภายในตัวเราเอง โทสะ แปลว่าความคิดประทุษร้าย คือคิดท�าลาย คิดล้างผลาญให้เขาเสียหาย
เช่น ให้เจ็บ ให้อาย ให้เดือดร้อนหายนะด้วยประการต่างๆ ถ้าระงับไว้ไม่ได้ก็จะลงมือเบียดเบียนท�าลายล้างกัน
เมื่อผูกใจเจ็บคิดจะแก้แค้นคิดท�าลายเขา แต่ยังท�าลายไม่ได้ ก็ผูกใจไว้ว่าวันหน้าจะจัดการ พอมีพยาบาท
อยู่กับตัว แม้ยังไม่ได้ลงมือท�าลายเลย ความสุขในชีวิตก็ถูกท�าลายแล้ว ด้วยความขัดใจบ้าง ความเดือดดาลบ้าง
ความคิดประทุษร้ายบ้าง ที่กลุ้มรุมเผารนอยู่ ครั้นได้ท�าลายสมใจแล้ว ก็ใช่ว่าจะพินาศเฉพาะศัตรู ตนเองก็ไม่พ้น
อาชญาหรือผลของการท�าผิด ถ้ารู้จักอภัยก็จะไม่เกิดพยาบาท ยิ่งถ้าอภัยเสียตั้งแต่เป็นแค่ความไม่สบอารมณ์
หรือเป็นแค่ความขัดใจก็จะแก้ไขได้ง่าย ดีกว่าปล่อยให้ลุกลามเป็นไฟพยาบาทซึ่งจะเผาผลาญจนพินาศเกินบรรยาย
ดังบทประพันธ์ที่ว่า
ความโกรธเป็นเช่นดังสนิมหนา กินศิลาผุกร่อนไม่หย่อนหยุด
โลหะชาติมีดพร้าแลอาวุธ สนิมคุดกินขาดพินาศไป
สนิมเหล็กกินเหล็กนั้นเล็กน้อย เจ้าของคอยขัดล้างระวังไหว
สนิมโกรธโดดดิ้นเข้ากินใจ สุดวิสัยขัดรากขุดรากตอ
คิดดี พูดดี ท�ำดี
จัดทําโดย กองอนุศาสนาจารย์ ยศ.ทร.
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๕ เล่มที่ ๗ เดือน กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๖๖
หน้า ๒๐
