Page 13 - ข่าวสารแพทย์นาวี ฉบับเดือน ธันวาคม ๒๕๖๔
P. 13
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
ตรวจสุขภาพประจ�าปีแล้วน�้าตาลเกิน ๑๐๐
อันตรายกว่าที่คิด...ภัยเงียบที่ไม่ควรมองข้าม
โดย...น.อ.หญิง รุจิเรข ธรรมเจริญ อายุรแพทย์โรคเบาหวาน และต่อมไร้ท่อ
รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ กรมแพทย์ทหารเรือ
เนื่องในวันเบาหวานโลก ๑๔ พฤศจิกายน ของทุกปี
โรคเบาหวานเป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับน�้าตาลสูงมากกว่าปกติท�าให้เกิดโรคแทรกซ้อนต่ออวัยวะต่างๆ เช่น ตา ไต
หัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาท องค์การอนามัยโลกคาดการว่าจะมีคนเป็นเบาหวานทั่วโลกประมาณ ๓๒๔ ล้านคนในปี
ค.ศ.๒๐๒๕
๑. ปัจจัยเสี่ยงของการเป็นเบาหวาน มีอะไรบ้าง
- อายุมากกว่า ๔๕ ปี
- มีภาวะน�้าหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน (ในคนเอเชียถือดัชนีมวลกาย > ๒๓ kg/m = ภาวะน�้าหนักเกิน, ≥ ๒๕ kg/m 2
2
=โรคอ้วนระยะที่ ๑ แล้วนะคะ แต่ถ้าตัดตามองค์การอนามัยโลกเพราะฝรั่งจะตัวใหญ่กว่าจะถือดัชนีมวลกาย ≥๒๕ kg/m 2
=ภาวะน�้าหนักเกิน, ≥๓๐ kg/m =โรคอ้วน, คนเอเชียรอบพุงผู้ชายไม่ควรเกิน ๙๐ ซม. ผู้หญิงไม่ควรเกิน ๘๐ ซม. หรือดูอ้วนลงพุง
2
ง่ายๆ ลองวัดเส้นรอบเอวนะคะ ไม่ควรเกินครึ่งหนึ่งของส่วนสูงของเราเองค่ะ)
- มีญาติสายตรง (พ่อ แม่ พี่สาว) เป็นเบาหวาน
- มีความดันโลหิตสูงมากกว่า ๑๔๐/๙๐ mmHg และไขมันในเลือดสูง (TG>๒๕๐ mg/dL, HDL <๓๕ mg/dL)
- เคยเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์หรือเคยคลอดลูกตัวอ้วนน�้าหนักเกิน ๔ กก.
- ผู้หญิงที่มีถุงน�้ารังไข่ มักจะมาด้วยอ้วน คอด�า ประจ�าเดือนไม่ปกติ เป็น sign ว่าเริ่มมีภาวะดื้อต่ออินซูลิน
นอกจากนั้นโรคเบาหวานไม่ได้มาคนเดียว ยังพาพี่น้องมาด้วยอีก จัดเต็ม ไม่ว่าจะเป็นความดัน ไขมัน โรคอ้วน เพราะฉะนั้น
ถ้ามาตรวจโปรแกรมเบาหวานเราก็จะได้รับการตรวจวัดความดันโลหิต วัดไขมัน ค่าตับ ค่าไตแถมไปด้วย พบว่าคนไข้เบาหวาน
ที่มีไขมันสูงจะเพิ่มความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจ ๒ - ๔ เท่า
๒. ภาวะก่อนเบาหวาน มีอาการระยะเริ่มแรกเป็นอย่างไร ถ้าพบอาการเหล่านี้
แล้วจะปฎิบัติตัวอย่างไร
ภาวะก่อนเบาหวาน (Prediabetes) ไม่มีอาการเลยค่ะ แต่เป็นภัยเงียบ เราจะประเมินจากระดับน�้าตาลหลังอดอาหาร
๘ ชม.มีค่า ≥ ๑๐๐ mg/dL แต่ไม่ถึง ๑๒๖ mg/dL, ตรวจน�้าตาลแบบไม่ต้องงดอาหารหรือตรวจน�้าตาลหลังกลืนน�้าตาลทางการแพทย์
๗๕ กรัม ได้ค่า ๑๔๐ - ๑๙๙ mg/dL, ตรวจน�้าตาลเฉลี่ย HbA1C ๕.๗ - ๖.๔% มันจะเทาๆ นะคะ ง่ายๆ คือน�้าตาลเริ่มปริ่มละ
ถ้าเป็นเบาหวานเต็มขั้น คือระดับน�้าตาลหลังอดอาหาร ๘ ชม. มีค่า ≥ ๑๒๖ mg/dL จากการตรวจซ�้า ๒ ครั้ง ถ้าเจาะเลือด
ตอนไม่อดอาหาร หรือเจาะเลือดหลังกลืนน�้าตาล ๗๕ กรัมจะมีค่ามากกว่า ๒๐๐ mg/dL หรือมีค่า HbA1C ≥๖.๕ สาเหตุเกิดจาก
เรามีโรคอ้วนลงพุง หรือเมตาบอลิกซินโดรม ปกติอินซูลินซึ่งถูกหลั่งออกมาจากเบต้าเซลล์ของตับอ่อน ท�าหน้าที่เป็นกุญแจ
เอาน�้าตาลที่เรากินไปใช้ โดยอินซูลินจะเป็นพระเอก จะบอกให้ตับสร้างน�้าตาลให้น้อยลงและเก็บกักน�้าตาลส่วนเกินมาเก็บไว้ใช้
ยามจ�าเป็น และอินซูลินจะท�าหน้าที่เหมือนกุญแจที่กล้ามเนื้อให้เปิดประตูดึงน�้าตาลไปใช้งานน�้าตาลจะได้ไม่สูง แต่ในภาวะก่อน
เบาหวานร่างกายจะมีการดื้อต่ออินซูลิน ร่างกายจะ sense ว่าอินซูลินในตัวไม่พอ ท�าให้โรงงานอินซูลินถูกเฆี่ยนให้ผลิตอินซูลิน
มากขึ้น ต่อมาโรงงานก็ล้าผลิตไม่ไหวเลิกกิจการ และเป็นเบาหวานถาวร โดยในคนปกติทั่วไป เราจะพบเบาหวานชนิดที่ ๒ ถึง ๙๕%
ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๓ เล่มที่ ๑๒ เดือน ธันวาคม พ.ศ.๒๕๖๔ หน้า ๑๐
