Page 14 - ข่าวสารแพทย์นาวี ฉบับเดือน ธันวาคม ๒๕๖๔
P. 14
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
คือเกิดจากภาวะดื้ออินซูลิน ส่วนเบาหวานชนิดที่ ๑ พบแค่ ๕% มักจะเจอในเด็กเล็กต้องฉีดอินซูลินตลอดชีวิต ความส�าคัญคือ
๙ ใน ๑๐ คน ของผู้ที่มีภาวะก่อนเบาหวานชนิดที่ ๒ ไม่ทราบว่าตัวเองมีภาวะก่อนเบาหวานเพราะมันจะไม่มีอาการเลย และ
ร้อยละ ๑๑ จะพัฒนาไปเป็นเบาหวานเต็มขั้นในปีถัดไปหากไม่ได้รับการรักษา ภาวะก่อนเบาหวานจะส่งผลต่อร่างกายในอนาคต
คือ โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และถ้าน�้าตาลขึ้นถึงเกณฑ์ ก็จะเป็นเบาหวานชนิดที่ ๒ ซึ่งจะมีอาการจากน�้าตาลในเลือดสูง
คือ ตาพร่า คอแห้ง หิวน�้าบ่อย เพราะเลือดมันเข้มข้นเป็นน�้าเชื่อม ท�าให้เรากระหายน�้า บางคนเข้าใจผิดไปกินน�้าหวานเพิ่มขึ้นไปอีก
ไตจะท�าหน้าที่เหมือนเขื่อนกั้นน�้า น�้าตาลที่สูงในเลือดจะล้นเขื่อนออกมาในปัสสาวะ ท�าให้ปัสสาวะบ่อย ตื่นมาปัสสาวะกลางคืน
อ่อนเพลียน�้าหนักลดลง คนสมัยก่อนไม่เคยตรวจเช็คร่างกายจะมาด้วย ปัสสาวะมีมดตอม มีแผลหายช้า ที่น่ากลัวก็คือ เมื่อได้รับ
การวินิจฉัยว่าเป็นเบาหวานชนิดที่ ๒ ณ ขณะนั้นผู้ป่วยจะมีตับอ่อนท�างานน้อยลงแล้วถึง ๕๐% และมักมีภาวะแทรกซ้อนแทรก
อยู่เรียบร้อยโดยไม่รู้ตัว เช่น เบาหวานลงตา เบาหวานลงไต ไปที่ปลายประสาท รู้สึกคล้ายเข็มทิ่ม ปวด ชามือชาเท้า ซึ่งคุณหมอก็
จะท�าการตรวจหาทันทีถ้าผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยเบาหวานชนิดที่ ๒
ในยุคปัจจุบันเรานั่งท�างานอยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์ทั้งวัน สั่งอาหารจานด่วนมากินซึ่งมักจะเป็น junk food และมักตบท้าย
ด้วยชานมไข่มุก กาแฟหวานๆ ซึ่งแก้วนึงพลังงาน ๕๐๐ - ๖๐๐ kcal ท�าให้ได้รับพลังงานเกินพิกัด ท�าให้คนยุคปัจจุบันเป็นโรค
เบาหวาน โรคอ้วนและมีไขมันตัวร้ายมากขึ้น
เราจะชะลอไม่ให้เป็นเบาหวานเต็มขั้นได้โดยการควบคุมอาหารจ�ากัดพลังงานที่กิน กินให้น้อยลงเพียงวันละ ๕๐๐ kcal
ต่อวัน หรือกินไม่เกินวันละ ๑,๒๐๐ kcal ในผู้หญิงและไม่เกิน ๑,๕๐๐ kcal ในผู้ชาย และลดน�้าหนักลงร้อยละ ๕% เป็นอย่างน้อย
หลักการง่ายๆ ที่สามารถท�าเองได้คือ ลดขนาดจานหรือ portion size หลีกเลี่ยงอาหารที่มีแคลอรี่สูง เช่น ขนมหวาน เครื่องดื่ม
รสหวานต่างๆ เนื้อสัตว์ติดมัน ใช้การต้มนึ่งย่างแทนการทอด เน้นการกินแป้งที่ดี เช่น ข้าวกล้อง ข้าวไรซ์เบอรี่ ขนมปังโฮลวีท ถั่ว
ธัญพืชต่างๆ เนื่องจากเป็นแป้งที่ดัชนีน�้าตาลต�่า มีสารอาหารและกากใยมากกว่า วิธีการง่ายๆ ในการเตรียมอาหาร ๑ จาน คือต้อง
ครบ ๕ หมู่ เน้นมีผักครึ่งจาน ข้าวกล้อง ๑ - ๑.๕ ทัพพีปาด งดข้าวขาว ข้าวเหนียว หรือผลไม้หวานเพราะมีดัชนีน�้าตาลสูง ผล
ไม้ไม่หวาน ๓ - ๔ ชิ้นเล็กๆ พอค�าต่อมื้อ เลี่ยงผลไม้เชื่อมหรือจิ้มพริกเกลือ เสริมถั่วธัญพืชประมาณอุ้งมือ การลดตักข้าว ไม่กิน
แป้งตอนเย็น สามารถกินนมจืดพร่องมันเนยก่อนนอน ๑ แก้วจะได้ไม่ตื่นมาหิวกลางคืน งดหวานจัด เค็มจัด ลดเติมซอส ซีอิ๊ว
เกลือ กินโปรตีนเป็นเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เน้นปลา งดอาหาร process food เช่น ไส้กรอก เบคอน กุนเชียง อาหารกระป๋อง อาจมีชีสเดย์
ได้บ้าง ๑ วันต่อสัปดาห์ ถ้าวันไหนกินขนมก็ต้องลดตักข้าว ออกก�าลังกาย ๑๕๐ นาทีต่อสัปดาห์ โดยใช้ aerobic exercise ๓๐ นาที
ต่อครั้ง ๓ - ๕ วันต่อสัปดาห์ ถ้าไม่มีเวลาง่ายๆ คือห้ามนั่งท�างานติดต่อกันเกิน ๓๐ นาที ลุกออกมาเดิน ขึ้นบันไดบ้าง ท�าให้
กล้ามเนื้อดึงน�้าตาลที่ล่องลอยเอาไปใช้ งดเหล้าสูบบุหรี่และก็ต้องไม่เครียด และต้องไม่ลืมที่จะมาตรวจเช็คระดับน�้าตาลซ�้าอย่างน้อย
ทุก ๓ - ๖ เดือน
๓. เป็นเบาหวานแล้วจะมีโอกาสหายหรือไม่ มีวิธีการรักษาอย่างไร ความส�าคัญในการรักษา
ภาวะก่อนเบาหวานสามารถหายกลับเป็นคนปกติได้ โชคดีแค่ไหนที่คุณรู้ตัวว่าเป็นภาวะก่อนเบาหวาน ถือเป็นโอกาสทอง
ข่าวดีก็คือคุณยังสามารถกลับเป็นคนปกติได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินอาหาร ออกก�าลังกายดังที่กล่าวไป เพื่อชะลอ
การเกิดโรคเบาหวาน คนไข้ที่มีภาวะก่อนเบาหวานลักษณะไหน ที่คุณหมอต้องรีบให้ปรับพฤติกรรมและรับยาลดน�้าตาลโดยด่วน
เช่น คนไข้มีน�้าหนักเกินหรือโรคอ้วน คนไข้ไม่สามาถปรับพฤติกรรมการกิน ไม่สามารถออกก�าลังกายได้ มีปัจจัยเสี่ยงญาติสายตรง
เป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด ส่วนถ้าเป็นเบาหวาน คนไข้มักจะถามหมอเสมอว่าจะมีโอกาสหายไหม หยุดยาได้ไหม หมอจะตอบว่า
ไม่หายสนิทค่ะ แต่สามารถมีชีวิตอยู่ได้เหมือนคนปกติ ถ้าตั้งใจกินยา คุมอาหาร ออกก�าลัง และปฏิบัติตามค�าแนะน�าของแพทย์
ท่านสามารถ "กด" เพื่อเข้าชมคลิปได้ตามลิงค์นี้ https://www.youtube.com/watch?v=lNRg2BuGeuw
หรือแสกน QR Code ได้
หน้า ๑๑ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๓ เล่มที่ ๑๒ เดือน ธันวาคม พ.ศ.๒๕๖๔
