Page 11 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน สิงหาคม ๒๕๖๕
P. 11
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
แนะน�ำผู้ป่วยให้รักษำควำมสะอำดในปำกให้ดีโดยเฉพำะบริเวณฟันที่ผุ และอมบ้วนน�้ำเกลืออุ่นๆ โดยผสมเกลือ ๑ ช้อนชำ
ละลำยในน�้ำอุ่นครึ่งแก้ว อมแล้วบ้วนหลำยๆ ครั้งเป็นเวลำ ๕ นำที วันละ ๖ เวลำ จนกระทั่งหำยปวด แล้วส่งต่อผู้ป่วยไปพบ
ทันตแพทย์โดยเร็วที่สุดเท่ำที่ท�ำได้
ฝีปลายรากจากฟันผุขั้นต้น (Periapical abscess - early stage) กำรติดเชื้อจำกฟันผุลุกลำมไปบริเวณ
ปลำยรำกฟัน ผู้ป่วยมีอำกำรปวดตลอดเวลำ บำงรำยกินยำแก้ปวดแล้วไม่ทุเลำ ให้กินยำปฏิชีวนะ ยำแก้ปวด เมื่อผู้ป่วยมีอำกำร
บวมและมีไข้ ต้องส่งผู้ป่วยไปพบทันตแพทย์เพื่อท�ำกำรรักษำฉุกเฉิน เพื่อลดอำกำรปวด
ฝีปลายรากจากฟันผุขั้นรุนแรง (Periapical abscess - later stages) ในระยะนี้พบมีอำกำรบวมได้ทั้งภำยในช่องปำก
และภำยนอกปำก (Extraoral Swelling) ให้ยำปฏิชีวนะและยำแก้ปวดแล้วส่งต่อให้ทันตแพทย์ท�ำกำรรักษำต่อไป ห้ำมเจำะหนอง
จำกภำยนอกช่องปำก
๒.ปัญหาที่เกิดจากความผิดปกติของเนื้อเยื่อในช่องปาก
อำกำรของโรคและปัญหำที่เกิดจำกควำมผิดปกติของเนื้อเยื่อในช่องปำกมักเกิดจำกกำรติดเชื้อในช่องปำกเป็นส่วนใหญ่
อำกำรเริ่มต้นมักไม่รุนแรงถึงต้องส่งกลับฉุกเฉิน แต่ก็มีผลท�ำให้เกิดควำมเจ็บปวดไม่สบำยควำมสมบูรณ์และควำมพร้อมของร่ำงกำย
ลดลง ในรำยที่มีอำกำรเรื้อรังของโรคมำก่อนก็สำมำรถแสดงอำกำรของโรคในช่องปำกแบบเฉียบพลันขึ้นได้ และในบำงโรคถ้ำสำมำรถ
วินิจฉัยได้แต่เนิ่นๆ จะช่วยป้องกันกำรแพร่เชื้อไปยังก�ำลังพลอื่นๆ ในหน่วยได้ ปัญหำที่พบได้บ่อยๆ มีดังนี้คือ
เหงือกคลุมฟันที่ก�าลังขึ้นอักเสบ (Pericoronitis) เป็นกำรอักเสบของเหงือกที่ปกคลุมฟันที่ก�ำลังขึ้น (Operculum)
โดยเฉพำะฟันกรำมล่ำงซี่ที่ ๓ (Third molar) ส่วนของตัวฟันอำจขึ้นมำในช่องปำกหรือไม่ก็ได้ เหงือกบริเวณรอบฟันที่ขึ้นมีอำกำร
บวม แดง กดเจ็บ บำงรำยถ้ำกดจะมีหนองไหลออกมำจำกร่องรอบๆ ฟัน มักปวด อ้ำปำกไม่ค่อยได้ อำจมีไข้ และต่อมน�้ำเหลือง
บริเวณคอข้ำงที่เป็นโตและกดเจ็บ
กำรรักษำฉุกเฉิน คือ ใชัน�้ำยำ 3% Hydrogen peroxide หรือ Normal saline บรรจุในไซริงค์ ใช้เข็มเบอร์ ๑๘ ฉีดล้ำง
บริเวณใต้เหงือกที่คลุมฟันและรอบๆ ฟัน ท�ำทุกวันจนกระทั่งผู้ป่วยรู้สึกดีขึ้น จำกนั้นท�ำซ�้ำทุก ๓ วัน และให้ผู้ป่วยบ้วนน�้ำเกลือ
อุ่นๆ อมแล้วบ้วนหลำยๆ ครั้งประมำณ ๕ นำที วันละ ๖ เวลำ จนกระทั่งมีอำกำรดีขึ้น ในรำยที่ปวดให้ยำแก้ปวด ยำปฏิชีวนะ
จะให้เฉพำะในผู้ป่วยที่มีอำกำรบวมมำกจนอ้ำปำกไม่ได้ มีไข้ ต่อมน�้ำเหลืองโต นัดทันตแพทย์และส่งตัวเพื่อถอนฟันคุด
ฝีปริทันต์ (Periodontal abscess) เป็นฝีหนองบริเวณเหงือกรอบๆ ฟัน แต่ตัวฟันปกติไม่มีรอยผุ เป็นอำกำรหนึ่ง
ของโรคปริทันต์หรือโรคร�ำมะนำด สำเหตุส�ำคัญเนื่องจำกกำรดูแลรักษำอนำมัยในช่องปำกไม่ดี และปล่อยทิ้งไว้เรื้อรัง มีกำรอักเสบ
ของอวัยวะรอบๆ ฟันและเคำะเจ็บบนฟันซี่ที่เป็น มีอำกำรปวดตื้อๆ ตลอดเวลำและกำรปวดจะรุนแรงขึ้นได้ มีกำรโยกของฟัน
ผู้ป่วยรู้สึกว่ำฟันยำวขึ้น มีอำกำรบวมของเหงือกส่วนบริเวณรำกฟัน อำจบวมมำทำงด้ำนติดลิ้นหรือด้ำนกระพุ้งแก้มได้ ถ้ำกดด้วยนิ้ว
อำจพบหนองไหลออกมำจำกขอบเหงือกของฟันซี่นั้นได้
ล้ำงแผลด้วย 3% Hydrogen peroxide หรือใช้ Normal saline โดยใช้ไซริงค์และเข็มเบอร์ ๑๘ ฉีดล้ำงเข้ำไปในบริเวณ
ร่องเหงือก
เหงือกอักเสบ (Gingivitis) กำรอักเสบของเหงือกรอบๆ ฟันเนื่องจำกกำรท�ำควำมสะอำดไม่ดีเพียงพอ ท�ำให้ยังมี
ครำบจุลินทรีย์ตกค้ำงอยู่ แบคทีเรียในครำบจุลินทรีย์จะย่อยเศษอำหำรที่ตกค้ำงอยู่ตำมฟันและร่องเหงือกแล้วปล่อยสำรพิษและ
กรดออกมำ ท�ำให้เกิดเหงือกอักเสบ เริ่มต้นมักจะเกิดบริเวณเหงือกสำมเหลี่ยมที่อยู่ระหว่ำงฟัน ถ้ำปล่อยทิ้งไว้อำกำรจะลุกลำม
มำกขึ้น มักพบร่วมกับมีหินปูน อำกำรที่พบมีเหงือกอักเสบ แดง บวม มีเลือดออกได้ง่ำย โดยเฉพำะเวลำแปรงฟัน บำงคนมี
อำกำรเจ็บ
แนะน�ำให้ก�ำลังพลบ้วนปำกบ่อยๆ ด้วยน�้ำเกลืออุ่นๆ สอนวิธีแปรงฟันและใช้ใหมขัดฟันที่ถูกวิธี เพื่อเพิ่มประสิทธิภำพ
ในกำรท�ำควำมสะอำด ให้ก�ำลังพลรักษำสุขภำพอนำมัยในช่องปำกให้ดี และหมั่นตรวจเช็คสภำพเหงือกและฟันสม�่ำเสมอ
อ่านต่อฉบับหน้า
ข่ำวสำรแพทย์นำวี ปีที่ ๖๔ เล่มที่ ๘ เดือน สิงหำคม พ.ศ.๒๕๖๕ หน้า ๙
