Page 14 - ข่าวสารแพทย์นาวี ฉบับเดือน กันยายน ๒๕๖๕
P. 14
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
ฝีดาษวานร
Monkeypox
โดย...น.ต.หญิง ศุภกาญจน์ ผิวเกษแก้ว หน.ระบาดวิทยา รพ.สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พร.
Monkeypox หรือ ฝีดาษวานร เชื้อก่อโรคอยู่ในสกุล (Genus) Orthopoxivirus ซึ่งรวมอยู่ในวงศ์ (Family)
Poxiviridae เชื้อก่อโรคในสกุลนี้ ยังเป็นสกุลเดียวกับ Variola virus หรือที่รู้จักกันดีว่า Smallpox (ฝีดาษ), Vaccinia
virus (น�ามาผลิตวัคซีนฝีดาษ) และ Cowpox virus (ฝีดาษวัว) แต่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับ Chickenpox (สุกใส) ฝีดาษ
วานรถูกพบครั้งแรกในลิงจึงถูกตั้งชื่อว่าฝีดาษลิงหรือฝีดาษวานร ซึ่งเป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คน (Zoonosis) สัตว์พาหะ
ของเชื้อเพบในสัตว์ตระกูลลิง (Primate) และสัตว์กัดแทะ เช่น หนู (Rodent)
โรคฝีดาษวานร เป็นโรคที่พบในแถบแอฟริกากลางและแอฟริกาตะวันตก (Endemic) ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๑๓ ต่อมา
ปี พ.ศ.๒๕๔๖ กระจายไปยังสหรัฐอเมริกา พบว่าเกิดจากการซื้อขายสัตว์เลี้ยงน�าเข้าจากแอฟริกา ชนิด Prairie dog ที่มี
การติดเชื้อและกรงวางติดกับหนูแกมเบีย กระจายไปหลายรัฐ เหตุจากการขายสัตว์ส่งออกไปหลายพื้นที่
วิธีการแพร่เชื้อของโรค
๑) จากสัตว์สู่คน ผ่านการสัมผัสเลือด ของเหลว รอยโรค หรือผิวหนัง เยื่อเมือกของสัตว์ที่ติดเชื้อโดยตรง
๒) จากคนสู่คน ผ่านการสัมผัสสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ หรือรอยโรคที่ผิวหนัง หรือสัมผัสกับสิ่งปนเปื้อน
สารคัดหลั่งดังกล่าวของผู้ติดเชื้อ นอกจากนี้ยังแพร่เชื้อผ่านทางเดินหายใจ
การศึกษาในปี พ.ศ.๒๕๓๖ ที่สาธารณรัฐคองโก ผู้ติดเชื้อ ๓๓๘ ราย พบสาเหตุจากการติดเชื้อจากสัตว์ ร้อยละ ๗๒.๕
และจากคนสู่คนร้อยละ ๒๗.๕ การศึกษาการติดต่อจากคนสู่คน พบว่า มีระยะฟักตัว ตั้งแต่ ๗ - ๒๑ วัน ก่อนจะแสดง
อาการ
ในปี พ.ศ.๒๕๔๖ มีการระบาดในสหรัฐอเมริกา จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าความเสี่ยงส�าคัญคือ การสัมผัสสัตว์ป่วย
ทุกวัน มีความเสี่ยงเป็น ๔ เท่า (95% CI : 1.2 - 13.4), การท�าความสะอาดกรงสัตว์หรือเปลี่ยนผ้าปูที่นอนผู้ติดเชื้อ มีความเสี่ยง
เป็น ๕.๓ เท่า (95% CI : 1.4 - 20.7)
ภาพที่ ๑ แสดงลักษณะตุ่มผื่นของ Monkeypox ร่วมกับมีต่อมน�้าเหลือง (ลูกศรชี้) ที่โตขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
หน้า ๑๒ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๔ เล่มที่ ๙ เดือน กันยายน พ.ศ.๒๕๖๕
