Page 14 - ข่าวสารแพทย์นาวีฉบับเดือน พฤศจิกายน ๒๕๖๖
P. 14
ข่าวสารแพทย์นาวี : Naval Medical Newsletter
แนวปฏิบัติการพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะอุณหภูมิกายต�่าในทารกคลอดก่อนก�าหนด
ตอนที่ ๑
ในห้องคลอดโรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า กรมแพทย์ทหารเรือ
ภาวะอุณหภูมิกายต�่าในทารกคลอดก่อนก�าหนดก่อให้เกิดผลเสียต่อร่างกายทารกหลายประการ ได้แก่ การหายใจ
เร็วขึ้น เนื่องจากมีการสร้างความร้อนให้แก่ร่างกายเพิ่มขึ้น ท�าให้มีการใช้ออกซิเจนมากขึ้น มีการคั่งของคาร์บอนไดออกไซด์
ในระยะแรกผิวหนังจะมีสีแดง ต่อมาจะมีสีเขียวและซีด ร้องเบา แขนขาอ่อนแรง ท�าให้ทารกมีอันตรายจากภาวะน�้าตาล
ในเลือดต�่า (Hypoglycemia) และเกิดภาวะกรดจากการเผาผลาญ (Metabolic acidosis) มีผลต่อการสร้างสารเคลือบผิว
ของถุงลมปอดลดลง เกิดภาวะหายใจล�าบาก ร่างกายขาดออกซิเจน และส่งผลถึงแก่ชีวิตของทารกแรกเกิดได้ ในการดูแล
ทารกแรกเกิดคลอดก่อนก�าหนดในโรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้า ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๖๐ ห้องคลอด รพ.ฯ มีแนวทางการดูแล
โดยใช้ถุงพลาสติกห่อหุ้มทารกขณะเคลื่อนย้ายไปหอผู้ป่วยทารกแรกเกิด จากสถิติย้อนหลัง ๓ ปี (๒๕๖๐ - ๒๕๖๒) พบอัตรา
การเกิดทารกอุณหภูมิกายต�่าในทารกคลอดก่อนก�าหนดเมื่อแรกรับที่หอผู้ป่วยทารกแรกเกิด คิดเป็นร้อยละ ๑๗.๒ ๙.๗
และ ๕.๓ ตามล�าดับ (ที่มา : สถิติ รพ.สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ) ทีมงานได้น�าข้อมูลดังกล่าวมาทบทวน วิเคราะห์รากของปัญหา
รวมทั้งศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อให้การดูแลผู้ป่วยทารกแรกเกิดที่มีภาวะอุณหภูมิกายต�่ามีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดภาวะแทรกซ้อน
ที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ป่วย ปี พ.ศ.๒๕๖๔ จึงมีความต้องการปรับปรุงกระบวนงานโดยใช้แนวคิด PICO Model เพื่อตั้งค�าถาม
ในเรื่องวิธีการหรือกระบวนการป้องกันการเกิดภาวะอุณภูมิกายต�่าในทารกคคลอดก่อนก�าหนดอย่างมีประสิทธิภาพ ดังหัวข้อต่อไปนี้
P (Population) : preterm birth, extreme preterm birth
I (Intervention) : prevention hypothermia, nursing care for preterm birth
C (Comparison) : usual care
O (Outcome) : hypothermia
จากค�าสืบค้นพบหลักฐานเชิงประจักษ์ทั้งหมด ๒๔ เรื่อง คัดเลือกน�ามาใช้ ๑๒ เรื่อง น�ามาวิเคราะห์ และสังเคราะห์
ข้อมูลความรู้เพื่อน�ามาใช้พัฒนาแนวปฏิบัติการพยาบาลในครั้งนี้ โดยมีการปฏิบัติที่ส�าคัญ คือ มีการคัดกรองในกลุ่มเสี่ยง
และท�าสัญลักษณ์เพื่อเป็นการเฝ้าระวัง เมื่อรับทารกใช้ถุงพลาสติกสวมใส่ให้ทารกที่คลอดก่อนก�าหนดทันทีเมื่อแรกคลอด
(ห้องคลอดและห้องผ่าตัด) และระหว่างเคลื่อนย้ายไปที่หอผู้ป่วยทารกแรกเกิด โดยมี “แบบบันทึกแนวปฏิบัติการพยาบาล
เพื่อป้องกันภาวะอุณหภูมิกายต�่าในทารกคลอดก่อนก�าหนด” ก�ากับการปฏิบัติเพื่อการปฏิบัติที่เป็นไปในแนวทางเดียวกัน
และการดูแลรักษามีประสิทธิภาพ รวมทั้งเป็นข้อมูลน�ามาใช้พัฒนาแนวปฏิบัติให้มีผลลัพธ์การปฏิบัติที่ดีต่อไปในอนาคต
ภายหลังการน�าแนวปฏิบัติไปใช้ส่งผลให้ทารกคลอดก่อนก�าหนดมีอัตราการเกิดอุณหภูมิกายต�่าลดลง โดยในปี พ.ศ.๒๕๖๔ –
๒๕๖๖ พบอัตราการเกิด ดังนี้ ร้อยละ ๐.๐๐, ๑.๖๙ และ ๑.๖๑ ตามล�าดับ และผู้ใช้แนวปฏิบัติฯ มีความพึงพอใจในระดับ
มากขึ้นไป ร้อยละ ๑๐๐ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าแนวปฏิบัติที่พัฒนาขึ้นสามารถพัฒนากระบวนงานจนเกิดผลลัพธ์การปฏิบัติที่ดี
ส่งผลให้เพิ่มประสิทธิภาพการท�างานอย่างแท้จริง
จะเห็นได้ว่าแนวปฏิบัติข้างต้นเป็นตัวอย่างของการพัฒนากระบวนงานที่เกี่ยวข้องกับกระบวนงานหลักด้านบริการสุขภาพ
(CP3) ของกรมแพทย์ทหารเรือที่มีคุณภาพการบริการที่ดียิ่งขึ้น ส่งผลต่อความพึงพอใจในการให้บริการ เสริมภาพลักษณ์
ที่ดีขององค์กร ซึ่งจากที่ได้กล่าวไว้แล้วว่าในปีที่ผ่านมามีผลงานดีๆ อีกหลายผลงานที่มีการปรับปรุงกระบวนงานจนเกิดผลลัพธ์
การปฏิบัติที่ดี ในฉบับหน้าผู้เขียนจะน�าเสนอผลงานในเรื่องอะไร มีแนวคิดในการพัฒนาปรับปรุงกระบวนงานอย่างไรและ
ของหน่วยใด โปรดติดตามตอนต่อไปนะคะ
หน้า ๑๐ ข่าวสารแพทย์นาวี ปีที่ ๖๕ เล่มที่ ๑๑ เดือน พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๖๖
